Μια σε βάθος ματιά στο σύστημα των μέσων ενημέρωσης που επιτρέπει στην τερατώδη πολεμική μηχανή των ΗΠΑ να επιφέρει ατιμώρητα τόσο βαρύ πλήγμα στον κόσμο: 4,5 εκατομμύρια θανάτους.

Το πρόγραμμα Cost of War Project (Κόστος του Πολέμου) στο Πανεπιστήμιο Μπράουν δημοσίευσε μια μελέτη φέτος, στην οποία αναφέρει ότι οι πόλεμοι που έγιναν υπό την ηγεσία των ΗΠΑ από την 11η Σεπτεμβρίου 2001 έχουν προκαλέσει άμεσα και έμμεσα 4,5 εκατομμύρια θανάτους στις χώρες-στόχους.

Σ’ αυτές τις χώρες – Αφγανιστάν, Ιράκ, Υεμένη, Πακιστάν, Λιβύη, Σομαλία και Συρία – έχουν επίσης καταγραφεί περίπου 40-60 εκατομμύρια εκτοπισμένοι από τα σπίτια τους.

Αυτή η προσφυγική κρίση είναι τόσο καταστροφική όσο κάθε σύρραξη και σηματοδοτεί τον μεγαλύτερο αριθμό προσφύγων από το τέλος του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου. Σύμφωνα με όλους τους υπολογισμούς, ο Παγκόσμιος Πόλεμος  “κατά της Τρομοκρατίας” υπό την ηγεσία των ΗΠΑ καταστρέφει δεκάδες εκατομμύρια ανθρώπους.

Οταν κυκλοφόρησε η μελέτη τον Μάιο, υπήρξε μόνο μία αναφορά (Washington Post, 15/5/23) σ’ όλες τις κορυφαίες εφημερίδες της Αμερικής που εφιστούσε την προσοχή σ’ αυτόν τον συγκλονιστικό αριθμό. Το Hill (16/5/23) και μερικά μικρότερα μέσα ενημέρωσης (NY1, 17/5/23, UPI, 16/5/23) δημοσίευσαν κομμάτια σχετικά με το θέμα, αλλά το μεγαλύτερο μέρος των μεγάλων εταιρικών μέσων δεν το έκρινε άξιο λόγου.

Καμία επίσημη αντίδραση για την πολεμική μηχανή, κανένα πολιτικό άρθρο για το πώς θα μπορούσαμε ν’ αποφύγουμε τέτοια καταστροφή στο μέλλον και, εννοείται, κανένα κείμενο που να ζητά να δικαστούν οι αρχιτέκτονες των πολέμων για τα εγκλήματά τους, γράφει το fair.org.

Πώς το περιβάλλον των μέσων απορρίπτει τόσο εύκολα σφαγές τέτοιας κλίμακας; Το νέο βιβλίο του Νόρμαν Σόλομον, War Made Invisible: How America Hides the Human Toll of Its War Machine [Ο Πόλεμος Εγινε Αόρατος: Πώς η Αμερική κρύβει τoν ανθρώπινο φόρο αίματος της Πολεμικής Μηχανής της] (New Press), προσφέρει μια σε βάθος ματιά στο σύστημα των πολυμέσων που επιτρέπει σε μια τερατώδη πολεμική μηχανή να επιφέρει ατιμώρητα τόσο βαρύ πλήγμα στον κόσμο.

Το «τέταρτο παράρτημα της κυβέρνησης»

Επιχειρεί να δείξει πώς οι θεσμοί έγιναν τόσο αδιάφοροι απέναντι στον ενταφιασμό του κόστους των πολέμων που διεξάγουν οι ΗΠΑ. Αμφισβητεί τον παραδοσιακό μύθο που θέλει τον αμερικανικό «ελεύθερο Τύπο» να ελέγχει την εξουσία και αντ’ αυτού καταδεικνύει πώς ενεργεί ως το «τέταρτο παράρτημα της κυβέρνησης».

Και λειτουργεί ως εργαλείο για τη διερεύνηση της ανεντιμότητας των μέσων ενημέρωσης στην πρόσφατη ιστορία, αλλά και ως κίνητρο προβληματισμού σχετικά με τον ρόλο τους στην προσφορά συναίνεσης σε μια κτηνώδη εξωτερική πολιτική για ολόκληρη την ανθρωπότητα.

Χρήσιμα θύματα

Ο Σόλομον στοχεύει τις κοινές, αδιαμφισβήτητες αντιλήψεις που συχνά καθορίζουν τον τρόπο με τον οποίο τα μέσα απεικονίζουν τις συγκρούσεις. Επίμονα σχήματα λόγου, όπως η σταθερή έκκληση για την Αμερική να «ηγηθεί του κόσμου» και επικίνδυνοι κοινοί ευφημισμοί, όπως «αμυντικές δαπάνες», συμβάλλουν στη διαμόρφωση της κουλτούρας που λατρεύει μια μυθική εκδοχή της Αμερικής, ενώ η αληθινή φύση της αυτοκρατορίας της παραμένει κρυμμένη.

Μια βασική πτυχή για την οικοδόμηση αυτού του μύθου είναι ο επιλεκτικός τρόπος με τον οποίο τα αμερικανικά μέσα ενημέρωσης καλύπτουν τα θύματα μεταξύ των αμάχων. Σ’ ορισμένες περιπτώσεις καταγράφονται εκτενώς, απευθύνοντας εκκλήσεις για εκδίκηση, ενώ σε άλλες αγνοούνται παντελώς – ανάλογα με το ποιος είναι ο επιτιθέμενος.

Ο συγγραφέας του βιβλίου θυμάται την κρίσιμη στιγμή, μόλις λίγες εβδομάδες μετά την εισβολή των ΗΠΑ στο Αφγανιστάν, για την οποία η Washington Post (31/10/01) ανέφερε: «περισσότερες περιπλανώμενες βόμβες των ΗΠΑ έχουν προσγειωθεί σε κατοικημένες περιοχές, προκαλώντας ζημιές σε μέρη όπως αποθήκη του Ερυθρού Σταυρού και κέντρο ηλικιωμένων». Οι εικόνες αυτών των φρικαλεοτήτων πυροδότησαν την «κριτική στην αμερικανική πολεμική επιχείρηση».

Στο CNN, ο πρόεδρος Γουόλτερ Ισακσον επισήμανε σ’ ένα σημείωμα προς το προσωπικό πως «φαίνεται διεστραμμένο να εστιάζουμε υπερβολικά στα θύματα ή τις κακουχίες στο Αφγανιστάν».

«Τεράστια δεινά στις ΗΠΑ»

Οταν το δίκτυο έκανε λόγο για τον απολογισμό των θυμάτων, ο Ισακσον είπε στην Washington Post (31/10/01): «Θέλετε να μάθουν οι άνθρωποι την αλήθεια… είναι στο πλαίσιο μιας τρομοκρατικής επίθεσης που προκάλεσε τεράστια δεινά στις Ηνωμένες Πολιτείες».

Ο Τζον Μούντι, αντιπρόεδρος του Fox News εκείνη την εποχή, χαρακτήρισε «καθόλου κακή» την οδηγία Ισακσον, επειδή «οι Αμερικανοί πρέπει να θυμούνται τι το ξεκίνησε αυτό». Η κάλυψη σχεδιάστηκε έτσι ώστε να ενισχύσει την κυβερνητική γραμμή των ΗΠΑ προς έναν ευγενή σκοπό, για να κρατήσει τους τηλεθεατές μακριά από τον φόρο αίματος των αμάχων και να τον δικαιολογήσει εάν προβαλλόταν.