Δεν είναι συνηθισμένο για τα γερμανικά μέσα ενημέρωσης να προβάλλουν τόσο ξεκάθαρα κριτικές φωνές ενάντια στην πολιτική του Ισραήλ στην Παλαιστίνη. Ιδίως τα κρατικά. Κι όμως την περασμένη εβδομάδα το κεντρικό δελτίο ειδήσεων του πρώτου καναλιού της ομοσπονδιακής τηλεόρασης πρόβαλε ρεπορτάζ που καλύπτει τις αντιδράσεις στρατιωτών -εφέδρων- ενάντια όχι μόνο στην κυβέρνηση Νετανιάχου αλλά συνολικά κατά του τρόπου με τον οποίο ο ισραηλινός στρατός διεξάγει τον πόλεμο στη Γάζα. Η κριτική αυτή πάει πιο πέρα από την αποτυχία να απελευθερωθούν οι όμηροι που έχει συλλάβει η Χαμάς.
Το ρεπορτάζ του Μπιόρν Ντρέικ έχει ως κεντρική φιγούρα τον Οφέρ Ζιβ. Ο 29χρονος, γυμνασμένος, κινείται με σιγουριά για τον εαυτό του, σκέφτεται με ακρίβεια τι θα απαντήσει στις ερωτήσεις του δημοσιογράφου. Πριν τη συνέντευξη βλέπουμε τον Ζιβ με την ντουντούκα στο χέρι να συντονίζει τα συνθήματα μιας διαδήλωσης χιλιάδων Ισραηλινών στο Τελ Αβίβ. «Όλοι!» φωνάζει. «Αμέσως!» απαντά το πλήθος. «Όλοι» είναι οι όμηροι και το «αμέσως» αναφέρεται στο πότε πρέπει να απελευθερωθούν. Μόνο που τα πλήθη που ζητάνε την άμεση απελευθέρωση των ομήρων της Χαμάς δε ζητούν αυτό να γίνει με στρατιωτικές ενέργειες. Αυτές οι στρατιωτικές ενέργειες ούτως ή άλλως είναι η στρατηγική του ισραηλινού στρατού από τις 7 Οκτωβρίου 2023 και δεν τελεσφορούν. Για πολλούς εξάλλου είναι προκάλυμμα για την ολοκληρωτική καταστροφή της Γάζας και την εκδίωξη των Παλαιστινίων από τα εδάφη τους, όσων επιζήσουν. Οι διαδηλωτές ζητούν ουσιαστικές διαπραγματεύσεις. Μαζί κι ο Ζιβ.
Η διαδήλωση έχει τελειώσει και ο Γερμανός δημοσιογράφος συνομιλεί μερικές μέρες μετά με τον Ζιβ σε ένα πάρκο του Τελ Αβίβ. Ο έφεδρος είναι ξεκάθαρος: «Δεν έχω συναντήσει κάποιον να λέει πως θέλει να σκοτώσει στη Γάζα όσο το δυνατόν περισσότερους ανθρώπους. Αλλά η αίσθηση είναι πως κανείς δεν ενδιαφέρεται για τους Παλαιστινίους αμάχους.» Και δε θέλει πια να σιωπά για όλα αυτά που είδε ως στρατιώτης στη Γάζα. Αυτή είναι και η μεγάλη διαφορά του από πολλούς άλλους. Ό,τι λέει, το λέει έχοντας πολεμήσει εκεί.
Εγκλήματα πολέμου
Όντας αξιωματικός παρακολούθησε από την οθόνη στην έδρα της ταξιαρχίας πεζικού στην οποία άνηκε τις επιχειρήσεις της μονάδας του στη βόρεια Γάζα το περασμένο φθινόπωρο. Αυτό που του έχει μείνει στη μνήμη πιο πολύ είναι ένα περιστατικό κατά το οποίο η μονάδα του πλήττει ένα κτίριο σε μια διασταύρωση του αποκαλούμενου «ανθρωπιστικού διαδρόμου». Το κτίριο ανατινάζεται και εξαφανίζεται κυριολεκτικά. Ο Ζιβ αναρωτιέται αν υπήρχαν άνθρωποι [Παλαιστίνιοι] εκεί που σκοτώθηκαν και αναφέρει πως πάντα χρειάζεται μία άδεια για να γίνει επίθεση σε σημεία που ανήκουν στον «ανθρωπιστικό διάδρομο» ή σε σχολεία και νοσοκομεία. Με νόημα λέει όμως πως πάντα υπάρχει άδεια.
Ηκριτική του στον τρόπο με τον οποίο ο στρατός διεξάγει τις επιχειρήσεις προχωρά κι άλλο. Έτσι, κατηγορεί το στρατό πως δεν έχει έγγραφους κανόνες εμπλοκής για τους στρατιώτες που επιχειρούν στο έδαφος. Αυτός, τουλάχιστον, δεν έχει δει κάτι. Αντίθετα, σε σημεία που διεξάγονται επιχειρήσεις και για τα οποία ο στρατός είχε διατάξει εκκένωση αμάχων, ο Ζιβ κατηγορεί πως οι στρατιώτες ανοίγουν αδιάκριτα πυρ σε οτιδήποτε κινείται. Όποιος άνθρωπος είναι εκεί σκοτώνεται. Ο Ζιβ δεν αμφισβητεί το ότι οι Ισραηλινοί στρατιώτες δέχονταν επιθέσεις μέσα από σχολεία ενώ δέχεται πως κάθε άνθρωπος που φαίνεται άμαχος μπορεί να είναι μαχητής της Χαμάς καθώς αυτοί μπορούν να κυκλοφορούν άοπλοι και να παίρνουν όπλα από σημεία αποθήκευσης όταν αυτό είναι αναγκαίο.
Παρόλα αυτά ο έφεδρος αξιωματικός αναρωτιέται αν πίσω από κάθε επίθεση υπάρχει στρατιωτικός στόχος ή αν πρόκειται για πράξεις εκδίκησης και για ενέργειες που πηγάζουν από το μίσος Ισραηλινών ενάντια στους Παλαιστινίους. Αναφέρει για παράδειγμα τους Ισραηλινούς έποικους και τους απογόνους τους που το 2005 αναγκάστηκαν να εγκαταλείψουν τους παράνομους οικισμούς που είχαν φτιάξει στη Γάζα.
Δεκάδες έφεδροι αρνούνται να πολεμήσουν
Μπορεί αυτά που αναφέρει ο Ζιβ να μην μπορούν να αποδειχτούν αυτή τη στιγμή, περιγράφουν όμως πράγματα τα οποία αναφέρουν κι άλλοι έφεδροι, συχνά ανώνυμα, στα ισραηλινά ΜΜΕ. Κάποιος αναφέρει παραδείγματος χάριν πως η μονάδα του έκαψε χωρίς λόγο ένα σπίτι στη Γάζα. Περσότεροι από 40 έφεδροι έχουν υπογράψει επιστολή με την οποία δηλώνουν πως αρνούνται να ξανασυμμετάσχουν σε επιχειρήσεις στη Γάζα και ο Οφέρ Ζιβ είναι ένας από αυτούς. Ο ισραηλινός στρατός βέβαια τονίζει σε κάθε ευκαιρία πως τηρεί τους διεθνείς κανόνες και το δίκαιο του πολέμου. Οι συγκεκριμένοι στρατιώτες δε φαίνεται αν συμμερίζονται αυτήν την οπτική.
Πάντως ο Ζιβ πάει κάθε εβδομάδα στη διαδήλωση. Δηλώνει πολιτικά αριστερός. Κατηγορεί την κυβέρνηση Νετανιάχου πως δεν κάνει ό,τι χρειάζεται για να απελευθερωθούν οι όμηροι και. Γι’ αυτό αφηγείται τι είδε και τι βίωσε. «Δεν μπορώ να εμπιστευτώ την κυβέρνηση. Πιστεύω, πως αυτό που κάνουμε στη Γάζα είναι ανήθικο. Και πολύ προβληματικό». Και για τον ίδιο βέβαια μπορεί να είναι πρόβλημα το γεγονός πως μιλά ανοιχτά για όλα αυτά. Αν το καλέσουν σε υπηρεσία και αρνηθεί θα πάει φυλακή. Δε φοβάται. «Ανησυχώ. Όμως πιο πολύ φοβάμαι να ξαναπάω στη Γάζα και να κάνω αυτά που θέλουν αυτοί [η κυβέρνηση και η στρατιωτική διοίκηση] από το να πάω φυλακή».
Με αυτήν του τη στάση θέλει να συμβάλει στην αύξηση της πίεσης προς την κυβέρνηση Νετανιάχου. Μετά δε από την αυξανόμενη διεθνή πίεση και βαθμιαία διεύρυνση της διεθνούς απομόνωσης του Ισραήλ ίσως και η γερμανική κρατική τηλεόραση θέλει να δείξει ένα σινιάλο προς το Ισραήλ. Δεν μπορεί να συνεχιστεί έτσι το πράγμα.
