ΠΕΡΙ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ & ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΩΝ ΣΩΜΑΤΕΙΩΝ
Μία επίκαιρη και διαχρονική άποψη
1ο
-----------------------------
Συχνά-πυκνά γίνεται από όλους αναφορά στον «πολιτισμό» και στα «πολιτιστικά προβλήματα» είτε γενικά είτε επί μέρους. Για να μπορέσουμε να προσεγγίσουμε κάθε σχετικό θέμα, οφείλουμε να έχουμε υπόψη μας ότι ο πολιτισμός είναι ένα κοινωνικό φαινόμενο που αφορά συγκεκριμένη χρονική περίοδο και αποτελεί το σύνολο των υλικών και πνευματικών αξιών που δημιουργήθηκαν από τον άνθρωπο. Σημαντικό δείγμα πολιτιστικής ανάπτυξης είναι ο βαθμός ανάπτυξης της παιδείας, της φιλολογίας και των καλών τεχνών μεταξύ του πληθυσμού. Η ανάπτυξη αυτή είναι αποτέλεσμα των όρων της υλικής ζωής της κοινωνίας και του χαρακτήρα του κοινωνικού και πολιτικού καθεστώτος, έχει δηλαδή σαφή ταξικό χαρακτήρα.
---------------------------------
Πολιτισμός της κυρίαρχης τάξης
---------------------------------
Στην εποχή της εθνογένεσης, ο πολιτισμός πήρε ένα χαρακτήρα εθνικό και εξελίχτηκε υπό εθνικές μορφές (βασικές είναι η γλώσσα, η εθνική ιδιοσυγκρασία, οι εθνικές παραδόσεις, ο τρόπος ύπαρξης). Σε μια ταξική κοινωνία όπως η δική μας, ο πολιτισμός που επικρατεί είναι ο πολιτισμός της κυρίαρχης τάξης και στην εξέλιξη της κοινωνικής πάλης, η κάθε τάξη, για να πετύχει το σκοπό της χρησιμοποιεί και πολιτιστικά μέσα, όπως το σχολείο, η επιστήμη, ο τύπος, οι καλές τέχνες κ.ά. Κάθε εθνικός πολιτισμός περιλαμβάνει και δημοκρατικά-σοσιαλιστικά στοιχεία, καθώς μέσα στο έθνος δημιουργείται η αντίστοιχη ιδεολογία σαν προϊόν της συνεχούς ταξικής πάλης.
------------------
Αναγκαιότητα
------------------
Μπορούμε να μιλάμε για αναγκαιότητα του πολιτισμού στη ζωή μας και για αναγκαιότητα διατήρησης της παράδοσής μας. Η Πολιτεία από την πλευρά της έχει την υποχρέωση να δημιουργεί το κατάλληλο περιβάλλον ώστε οι δημιουργικές ικανότητες του λαού να μπορούν να εκφράζονται και ταυτόχρονα να προστατεύεται η πολιτιστική παραγωγή, ώστε στις επόμενες γενιές να φθάσει μια συνεχή ιστορική ροή. Με το ίδιο σκεπτικό η Πολιτεία οφείλει να μεριμνά ώστε να μην αλλοιώνεται το πολιτιστικό περιβάλλον σε καμία μορφή του και σε καμία παράμετρο. Αναφερόμαστε όμως πάντα σε μια ταξική κοινωνία και οι εκάστοτε κοινωνικοί συσχετισμοί επηρεάζουν άμεσα τα παραπάνω.
---------------
Η παράδοση
---------------
Μεγάλο τμήμα του πολιτισμού είναι η παράδοση, δηλαδή: «Ό,τι αναπτύσσεται ιστορικά, μεταδίδεται και μεταβιβάζεται (στο πλαίσιο μιας ομάδας, κοινωνίας κτλ.) σχεδόν αναλλοίωτα, από τη μία γενιά στη άλλη, σε σχέση με συμπεριφορές, αντιλήψεις, ιδέες, έθιμα, δραστηριότητες, πρακτικές και τεχνικές».
Όμως, η παράδοση και ο πολιτισμός δεν είναι κάτι στατικό, εξελίσσονται και μεταβάλλονται συνεχώς όπως όλη η ανθρώπινη ιστορία, και προσαρμόζονται στα αντίστοιχα οικονομικοκοινωνικά , ενώ «Ένα μέρος του παρελθόντος πεθαίνει κάθε στιγμή και η θνησιμότητα του μας μολύνει, αν προσκολληθούμε σ' αυτό με υπερβολική αγάπη. Ένα μέρος του παρελθόντος μένει πάντα ζωντανό και αν καταφρονήσουμε τη ζωντάνια του, κινδυνεύουμε» (Γιώργος Σεφέρης).
----------------------------
Πολιτιστική ισοπέδωση
----------------------------
Στις μέρες μας απειλούμαστε με πολιτιστική ισοπέδωση και είναι δύσκολο, αλλά όχι αδύνατο, να την αποφύγουμε και να διατηρήσει το νησί μας την ιδιαιτερότητά του, χωρίς να καταφεύγει σε εσωστρέφεια και προγονολατρεία. Είναι σημαντικό, ο κάθε πολιτιστικός Σύλλογος να συνειδητοποιήσει ότι η διατήρηση της παράδοσης δεν είναι μια διαδικασία επανάληψης στιγμών του παρελθόντος ή αναβίωσης παλιών και συχνά ξεχασμένων εθίμων, αλλά ανάδειξης των αξιών που περιέχονται στην παράδοση ώστε να αντιμετωπιστεί η ισοπεδωτική λογική των σύγχρονων εμπορευματικών προτύπων ζωής.
Θα πρέπει λοιπόν οι προσπάθειες των πολιτιστικών Συλλόγων να είναι η εύρεση του καλύτερου συνδυασμού ώστε να «περάσουν», σε όσο το δυνατόν ευρύτερα κοινωνικά στρώματα, τη διάχυση των πολιτιστικών αξιών της παράδοσης του τόπου τους, και να τις ενσωματωσουν στις νέες συνθήκες και αξίες που διαμορφώνονται καθημερινά. Εδω είναι σαφές ότι κάτι τέτοιο δεν εξυπηρετείται ούτε με αναπαράσταση εθίμων ούτε με την απομίμηση και κατασκευή κακέκτυπων τουριστικών σκηνικών
ΠΗΓΗ: Στη χώρα των Φαιάκων
