Δυο έρευνες, που συμπτωματικά δημοσιεύονται σήμερα, καταδεικνύουν ότι οι μεγάλες κοινωνικές και οικονομικές ανισότητες στην Ελλάδα αποτελούν ισχυρή τροχοπέδη για να ακολουθήσει η χώρα την παγκόσμια τάση για απόκτηση τεχνολογικών δεξιοτήτων, επανεκπαίδευση και αναβάθμιση δεξιοτήτων. Την τάση αυτή περιγράφει η πρώτη έρευνα της ΜanPower, σημειώνοντας μεταξύ άλλων ότι «το 58% των εργαζομένων θα χρειάζονται νέες δεξιότητες ώστε να ολοκληρώσουν τις εργασιακές τους απαιτήσεις».

Το «παράδοξο», αν θέλουμε να μιλήσουμε για τη χώρα μας, είναι ότι από την ικανοποίηση αυτών των απαιτήσεων που περιγράφει η εταιρεία ανθρώπινου δυναμικού ManPower αποκλείεται, λόγω πενιχρών οικονομικών μέσων και χαμηλής δικτύωσης, ένα μεγάλο τμήμα Ελλήνων και ειδικότερα νέων ανθρώπων.

Το φαινόμενο αυτό, που φυσικά κάθε άλλο παρά καινούργιο είναι, εντάθηκε κατά τη διάρκεια της πανδημίας, σύμφωνα με έρευνα που δημοσιοποίησε χθες το Κέντρο Ανάπτυξης και Εκπαιδευτικής Πολιτικής της ΓΣΕΕ (ΚΑΝΕΠ). Πρόκειται για την περίοδο, η οποία προσέθεσε ή και διεύρυνε τις ανισότητες ως προς την πρόσβαση και τη συμμετοχή σε δραστηριότητες εκπαίδευσης και κατάρτισης με τη μέθοδο του e-learning. Η έρευνα του ΚΑΝΕΠ, που παρουσίασαν και συζήτησαν χθες διαδικτυακά οι Χρήστος Γούλας, γενικός διευθυντής (Ph.d) του Ινστιτούτου Εργασίας και του ΚΑΝΕΠ, Πωλίνα Φατούρου, επιστημονική συνεργάτης του ΚΑΝΕΠ και οι πανεπιστημιακοί Θ. Καραλής, Αντ. Σαββίδης και Ν. Φωτόπουλος, αποδεικνύει τα εξής:

■ Οσο πιο ευέλικτη και ανασφαλής η εργασία τόσο πιο δύσκολη η πρόσβαση και η συμμετοχή στα προγράμματα κατάρτισης και απόκτησης ψηφιακών δεξιοτήτων. Οι άνεργοι, οι μη οικονομικά ενεργοί και οι ευέλικτα εργαζόμενοι εμφανίζουν τη μικρότερη πρόσβαση και συμμετοχή σε προγράμματα εκπαίδευσης και κατάρτισης e-learning. Παράλληλα διαθέτουν χαμηλού επιπέδου ή καθόλου ψηφιακές δεξιότητες.

■ Οσο υψηλότερο το εισόδημα τόσο υψηλότερη η πρόσβαση και το ποσοστό συμμετοχής σε on line εκπαιδευτικές δραστηριότητες και αντίστροφα. Τα άτομα που διαμένουν σε αστικές περιοχές εμφανίζουν υψηλότερα ποσοστά συμμετοχής σε on line εκπαιδευτικές δραστηριότητες και αντίστοιχα διαθέτουν επίπεδο ψηφιακών δεξιοτήτων, σε σχέση με αυτούς που διαμένουν σε αγροτικές και ημιαστικές περιοχές.

■ Ομως, σύμφωνα με τα στοιχεία της Eurostat, ενώ το ποσοστό του εργατικού δυναμικού στην Ελλάδα που διαθέτει ψηφιακές δεξιότητες δεν υπολείπεται του ευρωπαϊκού μέσου όρου, το ποσοστό των ανθρώπων που βρίσκουν μια θέση στην αγορά εργασίας κατέχοντας γνώσεις πληροφορικής είναι το χαμηλότερο στην Ε.Ε. (μόλις 2% της συνολικής απασχόλησης). Αξίζει δε να σημειωθεί ότι ενώ το 63,7% στην Ε.Ε. κατέχει τριτοβάθμιο επίπεδο εκπαίδευσης (ISCED 5-8), στην Ελλάδα το ποσοστό είναι υψηλότερο, στο 71,1%, κατατάσσοντας τη χώρα το 2020 στην 11η θέση μεταξύ των 27 κρατών-μελών. Το 36,4% των απασχολουμένων με εξειδίκευση στις Τεχνολογίες Πληροφοριών και Επικοινωνιών (ΤΠΕ) στην Ε.Ε. είναι άτομα νεαρής ηλικίας (15-34 ετών), ενώ το αντίστοιχο ποσοστό στην Ελλάδα είναι ελαφρώς χαμηλότερο (32,5%), με τη χώρα να κατατάσσεται το 2020 στην 23η θέση μεταξύ των 27 κρατών-μελών.

Κατάρτιση

Επίσης, ενώ 1 στις 5 επιχειρήσεις στο σύνολο της Ε.Ε., σύμφωνα με τα στοιχεία του 2020, υλοποίησε προγράμματα κατάρτισης με στόχο την ανάπτυξη ή τον εμπλουτισμό των γνώσεων του προσωπικού τους σε θέματα τεχνολογίας και πληροφορικής, το αντίστοιχο ποσοστό στην Ελλάδα είναι 12% με τη χώρα να κατατάσσεται στην 25η θέση μεταξύ των 27, αφήνοντας σε χειρότερη κατάταξη μόνο τη Βουλγαρία και τη Ρουμανία. Το μερίδιο των απασχολούμενων με εξειδίκευση στις ΤΠΕ ατόμων επί της συνολικής απασχόλησης στη χώρα καταγράφει πτώση κατά 4,8% σε σχέση με το 2019, όταν όλα τα υπόλοιπα κράτη-μέλη (με εξαίρεση τη Μάλτα) καταγράφουν αύξηση της συγκεκριμένης αναλογίας.

Φταίει το έλλειμμα προσόντων, όπως διατείνονται συχνά οι εργοδοτικοί φορείς ή οι επιχειρήσεις δεν ενδιαφέρονται για τεχνολογικό εκσυγχρονισμό, κατάρτιση του προσωπικού και μισθολογική αναβάθμιση;

Απάντηση δίδεται και μέσα από τις ερωταπαντήσεις της έρευνας: από τις επιχειρήσεις που διέθεταν κενές θέσεις εργασίας για άτομα με εξειδίκευση στις ΤΠΕ, δυσκολεύτηκαν να τις καλύψουν σε ποσοστό 55% στην Ε.Ε. και 35% αντίστοιχα στην Ελλάδα. Στην Ελλάδα, ανάμεσα στις δυσκολίες που οι επιχειρήσεις αναφέρουν ότι αντιμετώπισαν για την κάλυψη των θέσεών τους, πρώτη θέση καταλαμβάνει σε ποσοστό 69% οι υψηλές μισθολογικές απαιτήσεις των εργαζομένων.