Της Δήμητρας Λέντζιου*
Στις 3 Μαΐου 2023 εκδόθηκε το ΦΕΚ (αριθμός Φύλλου 2913) με το πρόγραμμα σπουδών του μαθήματος της Φυσικής των Α, Β και Γ τάξεων του Γενικού Λυκείου. Στο πρόγραμμα αυτό προβλέπονται δραστικές αλλαγές τόσο στην ποσότητα, όσο και στην θεματολογία της ύλης και πιο συγκεκριμένα:
- Στην Α Λυκείου βλέπουμε για πρώτη φορά θεματικές ενότητες που μέχρι τώρα ήταν στη Γ Λυκείου (ροπή δύναμης, ζεύγος δυνάμεων, θεώρημα των ροπών, στάσιμο κύμα, διακρότημα κ.α. ). Επίσης «κατεβαίνουν» θεματικές ενότητες από τη Β Λυκείου (ομαλή κυκλική κίνηση, θερμικές μηχανές, νόμος παγκόσμιας έλξης).
- Στη Β Λυκείου βλέπουμε για πρώτη φορά θεματικές ενότητες που έως τώρα εντάσσονταν στην ύλη της Γ Λυκείου (στροφορμή, ώθηση, ταλαντώσεις, ρευστά, ενεργειακή μελέτη στροφικής κίνησης).
- Στη Γ Λυκείου: Διδασκαλία (και πανελλαδική εξέταση) για πρώτη φορά της Ειδικής Σχετικότητας, της Ατομικής και Πυρηνικής Φυσικής, των Στοιχειωδών σωματίων και της Κοσμολογίας.
Κάποιος μπορεί να σκεφτεί ότι είναι παράλογο να λείπει από την ύλη του Λυκείου όλη η Σύγχρονη Φυσική (Κβαντομηχανική, Ατομική/Πυρηνική/Σχετικότητα κτλ). Σε αυτό αντιτείνεται το ότι όσο προχωρά η επιστήμη, τόσο αυξάνεται το μαθηματικό υπόβαθρο που χρειάζεται για την κατανόησή της, ενώ «πατά» σε πολύ καλό επίπεδο των προηγούμενων γνώσεων άλλων τομέων της ίδιας της Φυσικής. Έτσι, για παράδειγμα, δεν είναι δυνατόν τα παιδιά να διδαχθούν Κβαντομηχανική χωρίς να έχουν διδαχτεί Κυματική Φυσική. Τα Κύματα, εδώ και δεκαετίες είναι στην ύλη της Γ Λυκείου και είναι κοινή εμπειρία όλων των εκπαιδευτικών ότι είναι από τις πιο δυσνόητες έννοιες στη Φυσική. Με το «κατέβασμα» της ύλης και προκειμένου να αφιερωθεί η ύλη της Γ Λυκείου στη Σύγχρονη Φυσική, η Κυματική εντάχθηκε στην ύλη της Α Λυκείου(!) όπου είναι βέβαιο ότι οι μαθήτριες/ές θα αντιμετωπίσουν μεγάλο πρόβλημα κατανόησης. Υπάρχουν πολλοί τρόποι να έρθουν σε επαφή τα παιδιά με τη Σύγχρονη Φυσική και τις εφαρμογές της, με τα επιτεύγματά της, τη λογική της και την ουσία της, χωρίς να έρθουν σε επαφή με την πολυπλοκότητα που τα απομακρύνει από τη διάθεση για γνώση.
Η δυσκολία της ύλης που ήδη διδάσκεται, σε συνδυασμό με την εφαρμογή της Τράπεζας θεμάτων έχει φέρει ολέθρια αποτελέσματα στην απόδοση των μαθητριών στο μάθημα της Φυσικής, στο οποίο στην Α και τη Β Λυκείου σημείωσαν τη χαμηλότερη απόδοση από όλα τα μαθήματα, με το 52,43% των μαθητών να γράφει κάτω από τη βάση, όπως φαίνεται στον παρακάτω Πίνακα:
| Πίνακας 1: Επιδόσεις μαθητών Α και Β Λυκείου στις προαγωγικές εξετάσεις 2022 | |||
| Μάθημα | Βαθμός<10 | Βαθμός >10 | Ποσοστό μαθητών κάτω από τη βάση |
| Φυσική | 42.314 | 38.386 | 52,43 |
| Γεωμετρία | 75.925 | 77.100 | 49,62 |
| Χημεία | 38.081 | 42.631 | 47,18 |
| Άλγεβρα | 71.754 | 81.268 | 46,89 |
| Ιστορία | 58.448 | 94.498 | 38,21 |
| Βιολογία | 26.742 | 45.463 | 37,04 |
| Αρχαία Ελληνικά | 26.635 | 53.931 | 33,06 |
| Νέα Ελληνική Γλώσσα και Λογοτεχνία | 20.831 | 131.935 | 13,64 |
Τα τελευταία χρόνια παρακολουθούμε των αριθμό των μαθητών που ακολουθούν το 2ο πεδίο (Τεχνολογικών και Θετικών Σπουδών), και το 3ο Πεδίο: (Σπουδών Υγείας και Ζωής), τα πεδία δηλαδή που στη Γ Λυκείου περιλαμβάνουν ως εξεταζόμενο μάθημα τη Φυσική, συνεχώς να συρρικνώνεται. Ολοένα περισσότεροι/ες μαθητ(ρι)ες επιλέγουν την Κατεύθυνση των Οικονομικών, με αρκετά πιο «βατά» μαθήματα όπως Αρχές Οικονομικής Θεωρίας και Πληροφορική (Πίνακας 2). Σε αυτό συντείνει και το γεγονός ότι τα παιδιά θεωρούν τις Σχολές που έχουν σχέση με Οικονομικά, Διοίκηση Επιχειρήσεων κτλ πιο «λαμπερές» και προσοδοφόρες, και φυσικά δεν πρέπει να κατηγορούμε τα παιδιά για αυτό.
Ταυτόχρονα παρατηρούμε ολοένα και λιγότερες/ους υποψήφιες/ους των Πανελλαδικών Εξετάσεων να επιλέγουν Πολυτεχνικές Σχολές και Σχολές Θετικών Επιστημών και περισσότερες/ους να επιλέγουν Σχολές Οικονομικών Επιστημών, με ό,τι αυτό συνεπάγεται για την εξέλιξη της Έρευνας και γενικά των Θετικών Επιστημών στη χώρα μας.
Εδώ και χρόνια, όσες/οι διδάσκουμε Φυσική τόσο στη Δημόσια όσο και στην Ιδιωτική Εκπαίδευση, παρακολουθούμε μοιρολατρικά τις αλλαγές στο Πρόγραμμα Σπουδών, τις δεχόμαστε και τις εφαρμόζουμε στις/στους μαθήτριές/ές μας, ενώ βιώνουμε εκατέρωθεν τις συνέπειες.
Το Υπουργείο Παιδείας θέλει να φτιάξει ένα Γενικό Λύκειο για την ελίτ, που θα το επιλέγουν οι ελάχιστοι/ες που μπορούν να αντέξουν την αντικειμενική και οικονομική δυσκολία του να εξετάζονται πανελλαδικά σε μαθήματα δυσανάλογα και ανεξήγητα υψηλών απαιτήσεων.
Αυτή τη φορά πρέπει μαζικά να εκφράσουμε την αντίθεσή μας, να διεκδικήσουμε εμπεριστατωμένα την κατάργηση (μη εφαρμογή) αυτού του προγράμματος σπουδών, για να μη δούμε το πλήθος των μαθητών μας να συρρικνώνεται περαιτέρω, για να μη δούμε την Επιστήμη μας να μένει χωρίς αποδέκτες.
Στον παραπάνω πίνακα φαίνεται η φυλλοροή μαθητών από τη Θετική Κατεύθυνση προς τα Οικονομικά: Το 2017 την Κατεύθυνση των Οικονομικών επέλεγαν 1 στους 4 μαθητές, ενώ το 2021 την επέλεξαν 1 στους 3!
Πηγές:
Naftemporiki.gr
*Φυσικός
