του Θοδωρή Μαυρίδη,
«Γιατί δεν έχουν δικαιώματα οι αναπληρώτριες μητέρες;» αναρωτιούνται όλα τα κόμματα στη Βουλή.
Ένα από τα πιο τρανταχτά παραδείγματα του χυδαίου τρόπου λειτουργίας του θεσμού των αναπληρωτριών είναι οι άδειες και πιο συγκεκριμένα οι άδειες που δε δικαιούνται.
Μια αναπληρώτρια (παρέχει ακριβώς την ίδια εργασία με μια μόνιμη συναδέλφισσα) δε δικαιούται για παράδειγμα άδεια επαπειλούμενης κύησης. Το έμβρυο της αναπληρώτριας μάλλον δεν έκανε τις σωστές επιλογές για να έχει το δικαίωμα στη ζωή. Ή μάλλον η μητέρα του δεν έκανε τις σωστές επιλογές για να έχει σταθερή εργασία τον 21ο αιώνα (μαζί με άλλες/ους 50 χιλιάδες καθώς και πολλές ακόμα χιλιάδες στην ουρά της ανεργίας). Συνεπώς η αναπληρώτρια θα πρέπει να διαλέξει να ρισκάρει την ζωή της ή και του παιδιού της συνεχίζοντας να δουλεύει ή να επιλέξει να μείνει άνεργη (να παραιτηθεί δηλαδή) και ας βρει αλλού δουλειά να την πληρώνουν για να «κάθεται».
Το επόμενο που δε δικαιούται η αναπληρώτρια είναι η 9μηνη άδεια ανατροφής που δικαιούνται όσες είναι μόνιμες. Μάλιστα μέχρι πρόσφατα (2019) η μητέρα αναπληρώτρια έπρεπε να αφήσει το βρέφος μόνο του στους 2 περίπου μήνες, για να επιστρέψει στην εργασία της.
Το 2018 για να διεκδικηθούν τα παραπάνω, ξεκίνησε μια καμπάνια για την προστασία της μητρότητας και τη διεκδίκηση των δικαιωμάτων των παιδιών και των εργαζόμενων γονιών. Η καμπάνια (https://www.facebook.com/profile.php?id=100064580838337) ξεκίνησε από το Συντονιστικό Αναπληρωτών Αδιόριστων Εκπαιδευτικών, πλαισιώθηκε αρχικά από εκπαιδευτικά πρωτοβάθμια σωματεία και, στη συνέχεια, μεγάλωσε. Ενώθηκε με πρωτοβάθμια σωματεία του υπόλοιπου δημόσιου τομέα και μερικά του ιδιωτικού τομέα, όπου τα προβλήματα είναι πανομοιότυπα.
Αυτή η καμπάνια με αφίσες, συνεντεύξεις τύπου, συνελεύσεις, μοιράσματα κειμένων, συγκεντρώσεις και διαδηλώσεις, βίντεο και ολόκληρη την πολύμορφη δράση που ανέπτυξε έφερε στο προσκήνιο όλα τα προβλήματα και με καταλυτικό παράγοντα το κίνημα των αναπληρωτών το 2018 και το 2019 δημιούργησε την κατάλληλη πίεση ώστε να αναγκάσει την τότε κυβέρνηση (ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ) να θεσπίσει 3,5 μήνες επιπλέον άδεια στις αναπληρώτριες μητέρες.
Δύο πράγματα πρέπει να κρατήσουμε από τότε.
Το Υπουργείο και η Κυβέρνηση δεν κατάλαβαν υποτίθεται τίποτα από τις κινητοποιήσεις των αναπληρωτών, σαν να μην υπήρξαν. Την άδεια ανατροφής των 3,5 μηνών την έδωσαν όπως υπερτόνισαν, επειδή τους το επισήμανε ο Συνήγορος του Πολίτη και καμία σχέση δεν είχε με τις πιέσεις που υπήρχαν από τις κινητοποιήσεις των εργαζομένων.
Τον Γενάρη του 2019 και συγκεκριμένα με ημερομηνία 10 Ιανουαρίου, εντελώς ανεξάρτητα υποτίθεται από τις μεγαλειώδεις κινητοποιήσεις των αναπληρωτών, τις απεργίες, την κατάληψη της Πρυτανείας, στέλνει ο Συνήγορος του Πολίτη έγγραφο, κάνει και συνάντηση στις 15 Γενάρη με το Υπουργείο, και πείθει το Υπουργείο να περάσει σε νόμο άδεια ανατροφής για τις αναπληρώτριες.
Όμως εάν προσέξουμε το έγγραφο του ΣτΠ δεν περιέγραφε απλά μια ανάγκη που καλούσε το Υπουργείο να καλύψει, ή ένα πρόβλημα για να λύσει. Μέσα στο έγγραφο που έστειλε στις 10/01/2019 αναφέρει1: «Συγκεκριμένα, ο Συνήγορος του Πολίτη προτείνει να θεσμοθετηθεί για τις αναπληρώτριες εκπαιδευτικούς, οι οποίες εργάζονται στη δημόσια εκπαίδευση με σύμβαση εργασίας ιδιωτικού δικαίου ορισμένου χρόνου, άδεια μητρότητας με αποδοχές, διάρκειας τριών και μισού μηνός, η οποία θα χορηγείται αποκλειστικά μετά από τη λήξη της άδειας λοχείας. Στην περίπτωση που το χρονικό διάστημα κατά το οποίο η αναπληρώτρια εκπαιδευτικός δικαιούται την εν λόγω άδεια συμπέσει με την καλοκαιρινή, τότε η άδεια αυτή προτείνεται να μην μετατίθεται/παρατείνεται.»
Τι σημαίνει αυτό; Σημαίνει πως ό,τι ακριβώς πρότεινε ο ΣτΠ έγινε καρμπόν και ο νόμος. Και απορεί κανείς, γιατί πρότεινε ο ΣτΠ από μόνος του 3,5 μήνες και όχι 5,5 ή 6 ή 9;
Γιατί ο ΣτΠ δε ζήτησε άδεια επαπειλούμενης κύησης; Γιατί άραγε ζήτησε η άδεια αυτή να ΜΗ μεταφέρεται εάν πέσει καλοκαίρι; Σχέδιο νόμου πρότεινε ο ΣτΠ στον Γαβρόγλου, πιστός μάλιστα στα πλαίσια των απαιτήσεων της ΕΕ και του ΟΟΣΑ για ελαστικές σχέσεις εργασίας!
Το δεύτερο που αξίζει να κρατήσουμε από τότε είναι πως το Υπουργείο με υπουργό Γαβρόγλου ξεκαθάριζε ότι «επειδή οι αναπληρώτριες είναι εργαζόμενες με συμβάσεις ΙΔΟΧ (Ιδιωτικού Δικαίου Ορισμένου Χρόνου) εμπίπτουν στη νομοθεσία ιδιωτικού δικαίου και δεν μπορούν να πάρουν με τίποτα την 9μηνη άδεια ανατροφής που δικαιούνται οι μόνιμες του δημοσίου». Πάλι καλά ο ΣτΠ βρήκε μια χρυσή τομή να δώσουμε στις αναπληρώτριες μητέρες μια άδεια ανατροφής έστω για 3,5 μήνες, γιατί κάποιοι ιεροί νόμοι που οι νομοθέτες δεν μπορούσαν να αλλάξουν απαγόρευαν να δοθούν οι 9 μήνες άδεια.
Ερχόμαστε λίγα χρόνια μετά, στο φθινόπωρο του 2022, και με ένα απλό νομοσχέδιο η 6μηνη άδεια ανατροφής που είχαν οι εργαζόμενες ΙΔΟΧ του ιδιωτικού τομέα γίνεται 9μηνη.
Εξαιρούνται οι αναπληρώτριες στη δημόσια εκπαίδευση που έχουν την καταπληκτική ολόδικιά τους ειδική άδεια 3,5 μηνών.
Και ερχόμαστε πάλι στον ΣτΠ που του στέλνουν οι αναπληρώτριες αναφορές και απαντάει ότι2 «…ο ΣτΠ ερευνά ατομικές διοικητικές πράξεις ή παραλείψεις ή υλικές ενέργειες οργάνων των δημοσίων υπηρεσιών που παραβιάζουν δικαιώματα ή προσβάλλουν νόμιμα συμφέροντα φυσικών ή νομικών προσώπων. Όπως προκύπτει από τα στοιχεία της αναφοράς σας, δεν υπάρχει ατομική διοικητική πράξη ή παράλειψη που να σας αφορά και να μπορεί να ελεγχθεί από μας. Αντίθετα, το αίτημά σας αφορά την παροχή συμβουλών και ειδικής πληροφόρησης, η οποία δεν εμπίπτει, κατ’ αρχήν, στο πεδίο της αρμοδιότητας του Συνηγόρου του Πολίτη.»
Με λίγα λόγια έφαγαν άκυρο από τον ΣτΠ γιατί τελικά δεν ασχολείται με τέτοια ζητήματα παρά μόνο π.χ. με διοικητικές αυθαιρεσίες. Μάλλον λάθος θα έκαναν που ασχολήθηκαν το 2019.
Έρχεται πρόσφατα και η Κυβέρνηση και ανακοινώνει συγκεκριμένες παροχές στις μη μισθωτές μητέρες, αποκλείοντας τελείως ξανά τις αναπληρώτριες μητέρες.
Και ανακυκλωνόμαστε να συζητάμε αν η τετράμηνη άδεια άνευ αποδοχών μπορεί να λογίζεται σαν άδεια που θα βοηθήσει μια αναπληρώτρια μητέρα, ή αν μπορεί το 3,5 να γίνει 6 και να μετράμε τις μέρες και τις βδομάδες με τα δάχτυλα. Και ρωτάνε ένα ένα όλα τα κόμματα στη Βουλή γιατί άραγε δε δίνεται περισσότερη άδεια ανατροφής στις αναπληρώτριες. Μέχρι και από τη ΝΔ είναι πιθανόν να έχει υπάρξει ερώτηση στη Βουλή. Και στο τέλος όλα τα αστικά κόμματα προσκυνάνε ευλαβικά τις οδηγίες της ΕΕ και συνεχίζουν την εκμετάλλευση των εκπαιδευτικών.
Αυτό είναι ένα κλασσικό παράδειγμα των προβλημάτων των ελαστικά εργαζόμενων. Όπως ακριβώς μας δουλεύουν ψιλό γαζί για τις άδειες ανατροφής στις αναπληρώτριες έτσι γίνεται για όλα τα ζητήματα των αναπληρωτριών.
Θα έπρεπε να εξοργιζόμαστε, θα έπρεπε να μας ξεσηκώνει όλη αυτή η κοροϊδία, ακόμα και η ύπαρξη συμβασιούχων στην Εκπαίδευση, ή στην Υγεία θα έπρεπε να είναι αιτία για να αγωνιστούμε.
Νομίζω δεν πρέπει να διαπραγματευόμαστε ψίχουλα και να «ζητιανεύουμε» ένα χτύπημα στον ώμο. Θα πρέπει να στοχεύουμε ψηλότερα. Και ας το πω με το παράδειγμα της μητρότητας.
Πριν από 50 χρόνια θεσπίστηκε στην Ανατολική Γερμανία άδεια ανατροφής 52 εβδομάδων. Όχι για 9 μήνες αλλά για έναν ολόκληρο χρόνο. Μάλιστα έγινε πολυετής έρευνα3 με αποτελέσματα που έδειξαν ότι τα παιδιά που περνούν 12 μήνες στο σπίτι μετά τη γέννησή τους, γίνονται ενήλικες που είναι πιο ικανοποιημένοι με τη ζωή από εκείνα που περνούν μόλις 5 μήνες, σε ποσοστό περίπου 8% πιο ικανοποιημένα.
Η έρευνα προφανώς και αναγνωρίζει πολλούς παράγοντες που επηρεάζουν τα αποτελέσματα σχετικά με αυτό το ζήτημα, όμως οι ερευνητές τονίζουν ότι το να περνούν τα παιδιά περισσότερο χρόνο με τη μητέρα τον πρώτο χρόνο της ζωής τους είναι σημαντικό για τα άτομα μακροπρόθεσμα.
Σε μια τέτοια κατεύθυνση είχε προσπαθήσει να βαδίσει και η καμπάνια για τη μητρότητα. Όχι συμβιβασμένα αιτήματα, αλλά ανάλυση της ανάγκης μας και αιτήματα με βάση τις πραγματικές ανάγκες μας. Όχι απλά κινητοποιήσεις, αλλά πολύπλευρες δράσεις ενημέρωσης όπως και η συνέντευξη τύπου με γιατρούς που ανέλυαν αυτό ακριβώς που παρουσιάζει η παραπάνω έρευνα.
Ίσως ήρθε η ώρα να απαιτήσουμε περισσότερα από τα ορατά ψίχουλα που μας πετάνε. Για να το πετύχουμε όμως αυτό δεν αρκεί να κάνουμε ένα πράγμα αλλά να αναλύσουμε τα ζητήματα σε βάθος και να αγωνιστούμε με γνώση ότι αγωνιζόμαστε για ολόκληρη τη ζωή.
