του Γιώργου Παυλόπουλου
Είναι γνωστή η περίπτωση χρησιμοποίησης του τυφώνα Κατρίνα στις ΗΠΑ, το όχι μακρινό 2005. Τότε, με αφορμή την καταστροφή της Ν. Ορλεάνης ο γκουρού των λεγόμενων φιλελεύθερων, Μ. Φρίντμαν, πρότεινε ότι ήταν ευκαιρία και πέτυχε την ιδιωτικοποίηση της εκπαίδευσης στην πολιτεία. Δεν είναι το μόνο παράδειγμα, αλλά το πιο γνωστό για την χρησιμοποίηση των καταστροφών από τις αστικές τάξεις για να αλλάζουν την ατζέντα και να προωθούν τα συμφέροντα τους.
Από αυτή την διαδικασία δεν θα μπορούσε να απουσιάζει η κυβέρνηση Μητσοτάκη, όπως βλέπουμε να συμβαίνει ακόμη μια φορά με τις πρόσφατες καταστροφικές πυρκαγιές. Πρόκειται για την κυβέρνηση που επί των ημερών της κάηκαν τα περισσότερα στρέμματα δασών. Για την κυβέρνηση που ανέβηκε ένα σκαλί ακόμα στην υποβάθμιση του περιβάλλοντος από τα βουνά μέχρι τον αιγιαλό, αλλά διεκδικεί την περιβαλλοντικήευαισθησία σαν η κυβέρνηση που έδωσε τα περισσότερα χρήματα για πράσινες μπίζνες σε ιδιώτες.
Προχθές, με 500.000 στρέμματα δασών στάχτη σε μια βδομάδα, ανακοίνωσε σαν μέτρο την είσοδο των ιδιωτών στην διαχείριση των δασών!
Χθες με το λεγόμενο «επιτελικό κράτος» να γίνεται πυροτέχνημα στην μεγαλύτερη βάση της Ελληνικής Αεροπορίας, ανακοίνωσε την ίδρυση ιδιωτικών πανεπιστημίων που απαγορεύει ακόμα το Σύνταγμα!
Αύριο πιθανό να ανακοινώσει με αφορμή τις καταστροφικές πυρκαγιές κάποια νέα εκχώρηση αρμοδιότητα του δημοσίου τομέα στους ιδιώτες, με το αζημίωτο βεβαίως.
Το πρόβλημα με την διαχείριση των καταστροφών από την κυβέρνηση είναι ότι δεν έχει τόσο σχέση με μια προσέγγιση του γνωστού οικονομολόγου Σουμπέτερ για την «δημιουργική καταστροφή» του καπιταλισμού. Δηλαδή μια διαδικασία για την ανανέωση του καπιταλισμού μέσω καταστροφής των λιγότερων παραγωγικών δυνάμεων.
Περισσότερο αφορά την ενίσχυση ιδιωτικών κεφαλαίων από την κοινωνία και το κράτος. Είναι μεν μια βραχυπρόθεσμη οπτική, η οποία όμως αυτήν την εποχή απολαμβάνει ευρύτερης νομιμοποίησης λόγω της υποχώρησης της Αριστεράς και της σύμφυσης στο οικονομικό υπόδειγμα μεταξύ της δεξιάς και της σοσιαλδημοκρατίας.
Έρχεται να επιβεβαιώσει την άποψη του Μαρξ ότι ο καπιταλισμός μπορεί να αναπαράγεται μόνο με την εκμετάλλευση της ζωντανής εργασίας και της φύσης. Ένα δημόσιο δάσος ή μια παραλία για τον καπιταλισμό δεν έχουν καμία αξία γιατί δεν παράγουν κέρδος.
Η κυβέρνηση της ΝΔ προφανώς κι έχει κόστος από την περιβαλλοντική καταστροφή που έχει συντελεστεί επί των ημερών της. Θα προσπαθήσει να τις καλύψει είτε με θεωρίες συνομωσίας, είτε με το να μεταθέσει την ατζέντα. Η απάντηση σε αυτή την πολιτική πρέπει να έχει σαν βάση την βαθύτερη αιτία που ενοποιεί ακόμη και τις «βαλκανικές εκδοχές» διαχείρισης των καταστροφών όπως με την κυβέρνηση της ΝΔ και τις πυρκαγιές.
Η κλιματική αλλαγή είναι υπαρκτή, επιβαρύνει τους πιο αδύναμους, δεν είναι ουδέτερη έχει ταξική βάση. Το θέμα δεν είναι μόνο η αναποτελεσματική κυβέρνηση, αλλά και η διαχείριση μετά μια πυρκαγιά. Οι θεωρίες συνωμοσίας δεν είναι το προνομιακό πεδίο της Αριστερά, αν και αυτό δεν σημαίνει ότι δεν υπάρχουν κύκλοι που όντως συνωμοτούν. Όσο υπερβολικό είναι να θεωρείς ότι σκοτεινά συμφέροντα καίνε τα δάση, άλλο τόσο αφελές είναι να αγνοείς ότι συγκεκριμένα συμφέροντα εξυπηρετούνται από τις πυρκαγιές.
Είναι ίσως ένα στοίχημα ότι πέρα από την σύγκρουση του «λόμπι των υδρογονανθράκων» με το «λόμπι της πράσινης μπίζνας», οι δυσμενείς συνέπειες της κλιματικής αλλαγής δεν μπορούν να αντιμετωπισθούν εντός του καπιταλιστικού συστήματος γιατί η αλλαγή υποδείγματος απαιτεί μακροχρόνια προσαρμογή χωρίς να τιναχθεί στον αέρα η κερδοφορία του.
Υπάρχουν τουλάχιστον 112 λόγοι ότι η τωρινή κυβέρνηση δεν ενδιαφέρεται για το περιβάλλον και την «ζωή», αλλά για την εξυπηρέτηση ιδιωτικών συμφερόντων. Όσο δεν αναδεικνύεται ένα εναλλακτικό σχέδιο απέναντι σε αυτή την πολιτική ηγεμονία, ο Μητσοτάκης δεν θα έχει το ανάλογο κόστος. Θα μπορεί να ισχυρίζεται ότι το επιτελικό του κράτος που δεν μπόρεσε στο Βόλο να αποτρέψει την φωτιά να περάσει την Εθνική οδό με 3-4 μποφόρ, αυτοί που δεν είχαν λάβει μέτρα να μην περάσει φωτιά σε βάση με αποθήκες πυρομαχικών(!), θα είχαν εκκενώσει το Μάτι σε 10’…
Ο Γιώργος Παυλόπουλος είναι οικονομολόγος, εργαζόμενος στον τραπεζικό τομέα.
