του Ανδρέα Κοσιάρη
Η δολοφονία του Αντώνη Καρυώτη στον καταπέλτη του Blue Horizon δεν είναι το πρώτο απάνθρωπο γεγονός που συμβαίνει σε πλοίο της Attica Group. Είχε προηγηθεί η αλυσόδεση ανθρώπων στα αμπάρια των καραβιών της.
Τον Ιανουάριο του 2023, ο δημοσιογραφικός οργανισμός Solomon, σε συνεργασία με το Lighthouse Reports και μια σειρά από διεθνή μέσα, αποκάλυψε πως σε επιβατηγά πλοία της γραμμής από τα ιταλικά λιμάνια προς την Ελλάδα πραγματοποιούνταν παράνομες επαναπροωθήσεις αιτούντων άσυλο. Τα θύματα περνούσαν τη διαδρομή στα έγκατα των πλοίων, κλεισμένα σε σκοτεινά δωμάτια-αποθήκες ή αλυσοδεμένα σε μεταλλικά κουτιά. Η εταιρεία στην οποία ανήκαν αυτά τα πλοία, ήταν η Superfast Ferries — ιδιοκτησία της Attica Group.
Το πλοίο Blue Horizon, στον καταπέλτη του οποίου έγινε η δολοφονία του 36χρονου Αντώνη Καρυώτη το βράδυ της Τρίτης στο λιμάνι του Πειραιά, ανήκει στη Blue Star Ferries, επίσης ιδιοκτησία της Attica Group.
Σαφώς, την πρωταρχική ευθύνη για τον θάνατο του Καρυώτη φέρουν τα μέλη του πληρώματος που τον έσπρωξαν και δεν έκαναν καμία κίνηση για να τον βοηθήσουν, όπως και ο καπετάνιος που δεν σταμάτησε τις μηχανές και απέπλευσε, και το απόν λιμενικό. Και στην περίπτωση των επαναπροωθήσεων, δράστες είναι στελέχη των Αρχών σε Ιταλία και Ελλάδα, όπως και τα πληρώματα των εν λόγω πλοίων.
Όμως τίποτα από τα παραπάνω δεν θα ήταν δυνατό να συμβεί χωρίς τουλάχιστον τη θεμελιώδη γνώση της εταιρείας. Δεν γίνεται να φορτώνονται αλυσοδεμένοι άνθρωποι στα αμπάρια των πλοίων σου χωρίς να έχεις ως ιδιοκτήτης δώσει μια έστω τυπική έγκριση. Και δεν γίνεται το πλήρωμά σου να νιώθει άνετα να πετάξει έναν άνθρωπο στη θάλασσα και να αποπλεύσει αμέριμνο, χωρίς να έχει λάβει, ρητά ή υπόρρητα, μια κάποιου είδους διαβεβαίωση ότι μπορεί — «στα πλοία μας γίνονται τα πάντα».
Το γεγονός πως οι δύο υποθέσεις συνέβησαν υπό τη σκέπη της ίδιας μητρικής εταιρείας, υποδηλώνει πως κάτι πάει πολύ στραβά με την «εταιρική κουλτούρα» της Attica Group. Δεν είναι άλλωστε μεγάλη η απόσταση μεταξύ του κλειδώματος ανθρώπων σε κλουβιά και της απώθησης και εγκατάλειψης ενός ανθρώπου στη θάλασσα.
Αντίστοιχα, και η συνενοχή των Αρχών στα εγκλήματα αυτά, δια της δράσης ή της απουσίας τους, είναι επίσης κάτι που δεν συμβαίνει εν κενώ, αλλά στα πλαίσια της στενής σχέσης εξυπηρέτησης μεταξύ των κρατών και των μεγάλων ιδιωτικών συμφερόντων.
Ποια είναι η Attica Group;
Φυσικά, το ζήτημα εδώ δεν είναι απλά μιας «κακής εταιρείας». Μιλάμε καταρχάς για μια εταιρεία που διατηρεί μια σχεδόν μονοπωλιακή θέση στην επιβατική ναυσιπλοΐα της Ελλάδας, καθώς εκτός από τις δύο προαναφερθείσες, έχει στην ιδιοκτησία της και τη Hellenic Seaways, ενώ πριν από μόλις έναν μήνα εγκρίθηκε από την Επιτροπή Ανταγωνισμού και η απορρόφηση της ANEK Lines, με την οποία η Attica ούτως ή άλλως λειτουργούσε ως κοινοπραξία εδώ και πάνω από δεκαετία.
Η ίδια η Attica, έπειτα, ανήκει από φέτος κατά ποσοστό 97,4% στη STRIX Holdings (που έλαβε την πλειοψηφία των μετοχών ως αντάλλαγμα για το σβήσιμο δανείων της MIG), πρώην θυγατρική της Τράπεζας Πειραιώς που με τη σειρά της πλέον ανήκει στην επενδυτική «BLANTYRE CAPITAL (CAYMAN) LTD», με έδρα (προφανώς) τα νησιά Κέιμαν και ιδιοκτήτη έναν Ινδό επενδυτή.
Με όλη αυτή τη δαιδαλώδη ιδιοκτησιακή αναδρομή, θέλουμε να δείξουμε πως η περίπτωση της εταιρείας είναι χαρακτηριστική της λειτουργίας του καπιταλισμού. Αναγκαίες υπηρεσίες (όπως η μεταφορά από και προς τα νησιά της χώρας, αλλά και σε γειτονικές χώρες) υπερσυγκεντρώνονται υπό τη σκέπη μίας εταιρείας, η οποία στην πορεία καταλήγει στα χέρια μιας εξωχώριας «επενδυτικής» που λειτουργεί από φορολογικό παράδεισο. Και στο πλαίσιο όλου αυτού του σχήματος, που στόχο όπως όλα τα επιχειρηματικά σχήματα έχει τη μεγιστοποίηση του κέρδους, τα εγκλήματα κατά της ανθρώπινης ζωής είναι στην καλύτερη «ανεκτά».
Είναι κάτι πιο βαθύ
Εν τέλει, δηλαδή, η ακριβής ιδιοκτησία της Attica Group έχει ελάχιστη σημασία. Θα λειτουργούσε με τον ίδιο ακριβώς τρόπο όποιος κι αν ήταν ο ιδιοκτήτης της — όπως θα συνεχίσει να λειτουργεί με τον ίδιο τρόπο κι έπειτα από τη σημερινή παραίτηση του Διευθύνοντος Συμβούλου της.
Έπειτα από την κατακραυγή για τη δολοφονία της Τρίτης, το ΔΣ της Attica εξέφραζε με εξαιρετικά λιτή του ανακοίνωση «οδύνη», «συλλυπητήρια» και «συγγνώμη» προς την οικογένεια του Αντώνη Καρυώτη. Παράλληλα, υποσχόταν «να διασφαλίσουμε ότι ποτέ ξανά δε θα παραβιαστούν από κανέναν οι διαδικασίες και τα πρωτόκολλα του Ομίλου μας».
Και σε δεύτερη ανακοίνωση, που εξέδωσε το βράδυ της Τετάρτης, τόνιζε πως «(ο)ι σκηνές που όλοι είδαμε χθες βράδυ είναι αδιανόητες, δεν συνάδουν με τις αξίες του Ομίλου και δεν εκφράζουν ούτε στο ελάχιστο το ήθος και τον επαγγελματισμό, όχι μόνο των πληρωμάτων μας, αλλά και της ελληνικής ναυτοσύνης στο σύνολό της». Εντελώς τυχαία, μάλλον, το απόσπασμα θυμίζει τα πολύ παρόμοια λόγια του υπουργού Ναυτιλίας Μιλτιάδη Βαρβιτσιώτη, όταν σήμερα το πρωί επιχείρησε να δικαιολογηθεί για την προσπάθεια εξίσωσης θύματος και θυτών που είχε κάνει την προηγούμενη.
Όπως όμως είδαμε παραπάνω, οι «διαδικασίες και τα πρωτόκολλα του Ομίλου» και οι «αξίες, το ήθος και ο επαγγελματισμός της ελληνικής ναυτοσύνης» συμπεριλαμβάνουν την παράνομη μεταφορά αλυσοδεμένων αιτούντων άσυλο. Και αν μιλάμε για την «ελληνική ναυτοσύνη» στο σύνολό της, θα πρέπει να μιλήσουμε και για το λαθρεμπόριο (όπλων, καυσίμων, ναρκωτικών κ.α.) — θα πρέπει να μιλήσουμε για τα εργατικά ατυχήματα — θα πρέπει να μιλήσουμε για τα υπερκέρδη — και θα πρέπει να μιλήσουμε για τον έλεγχο του κράτους και των αποφάσεών του από τα ιδιωτικά συμφέροντα που διαπράττουν όλα τα παραπάνω.
