Δίδυμα αδέρφια δασικές πυρκαγιές και πλημμυρικά φαινόμενα
ΠΗΓΗ: Eksegersi.gr
Από τα «ακραία καιρικά φαινόμενα» (απατηλό ιδεολόγημα παντός καιρού και πάσης κυβερνήσεως), περάσαμε στα «ακραία πλημμυρικά φαινόμενα» (ιδεολόγημα που σκαρφίστηκε το «παλτό αεροδρομίου», ο Στυλιανίδης, που τον κουβάλησε από την Κύπρο ο Μητσοτάκης μετά βαΐων και κλάδων και τώρα κρύβεται), περάσαμε πλέον στην καθαρά θεολογική προσέγγιση του φαινομένου. «Γνωρίζω ότι η λέξη πρωτόγνωρη έχει χρησιμοποιηθεί πολλές φορές και ίσως να μην κάνει εντύπωση. Αλλά εδώ ούτε αυτή η λέξη δεν αποδίδει τη σφοδρότητα του φαινομένου», είπε χθες ο… επιστήμονας Κικίλιας. Και εξέθεσε στη συνέχεια το… επιστημονικό του συμπέρασμα, με το οποίο θα διεκδικήσει σίγουρα μια υποψηφιότητα για το Νόμπελ Φυσικής: «Εδώ η φράση “άνοιξαν οι ουρανοί” δυστυχώς βρίσκει την κυριολεκτική εφαρμογή της».
Οπως αντιλαμβάνεστε, όταν ανοίγουν οι ουρανοί σημαίνει πως κάτι κακό έχουμε κάνει και μας τιμωρεί ο πανάγαθος. Σημαίνει, κυρίως, ότι δεν μπορούμε να κάνουμε τίποτα, ότι είμαστε παντελώς ανίσχυροι απέναντι στην θεϊκή μήνιν…
Πριν από έντεκα μήνες, σε άρθρο μας με τίτλο Ακραία αλήτικα φαινόμενα, γράφαμε μεταξύ των άλλων:
Τα «ακραία καιρικά φαινόμενα» ως όρος στέκουν. Αλλο η εργαλειοποίηση του όρου, προκειμένου να καλυφθούν οι εγκληματικές ευθύνες της εκάστοτε κυβέρνησης. Μια δυνατή βροχή χειμώνα καιρό δεν είναι «ακραίο καιρικό φαινόμενο». Μια δυνατή βροχή που κρατάει μέρες μπορεί να είναι. Αυτό που έχει σημασία, όμως, είναι πως τα καιρικά φαινόμενα, όποιο επίθετο κι αν τους βάλεις μπροστά, «ακραία» ή «συνήθη», έχουν αντικειμενικό χαρακτήρα. Δεν εξαρτώνται από τη βούληση των ανθρώπων. Χάρη στις προόδους της επίστήμης, όμως, ο σύγχρονος άνθρωπος μπορεί να προβλέψει ένα επερχόμενο καιρικό φαινόμενο, την έντασή του και το χρόνο εκδήλωσής του. Κι αυτό του δίνει τη δυνατότητα να οργανώσει την άμυνά του απέναντι στις καταστροφικές πλευρές της φύσης.
Αντίθετα, τα πλημμυρικά φαινόμενα εξαρτώνται από τη βούληση των ανθρώπων. Οταν υπάρχει η κατάλληλη αντιπλημμυρική θωράκιση, δεν μπορούν να υπάρξουν καταστροφικά πλημμυρικά φαινόμενα. Η επιστήμη και η τεχνική διαθέτουν σήμερα γνώση και λύσεις ώστε να μην υπάρξουν πλημμυρικά φαινόμενα και αν υπάρξουν να είναι εξαιρετικά περιορισμένη η καταστροφικότητά τους.
Στο ίδιο άρθρο αναφέραμε επιγραμματικά αυτά που έπρεπε να έχουν γίνει αλλά δεν έγιναν και πρέπει -επιτέλους- κάποια στιγμή να γίνουν, αφού υπερνικηθεί η λυσσώδης αντίσταση του καπιταλιστικού συστήματος, που έχει άλλες προτεραιότητες.
Να αναφέρουμε επιτροχάδην μερικά τεχνικά μέσα. Ικανά δίκτυα ομβρίων μέσα στις πόλεις, τα οποία θα συντηρούνται όπως πρέπει, ώστε να μην καταντούν τα φρεάτιά τους άχρηστα, λόγω φραξίματος από φερτά υλικά και σκουπίδια. Ανοιγμα των μπαζωμένων και φραγμένων ρεμάτων. Και κυρίως, φράγματα βάρους στους ορεινούς όγκους, χωρίς τα οποία δεν μπορούν να αποτραπούν τα πλημμυρικά φαινόμενα.
Θα επιμείνουμε πολύ και σήμερα σ’ αυτές τις πλευρές, αφού προηγουμένως κάνουμε μερικές βασικές παρατηρήσεις πάνω στις σκηνές χάους, καταστροφής, πόνου, που παρατηρούνται στο μεγαλύτερο τμήμα της χώρας, χωρίς ακόμη να ξέρουμε όλες τις λεπτομέρειες (κυρίως τον αριθμό των θυμάτων: μέχρι στιγμής έχουμε τρεις νεκρούς και τέσσερις αγνοούμενους).
Κάνουν γαργάρα τις πλημμύρες στην Αττική
Από τις τηλεοπτικές οθόνες και τα μεγάφωνα των ραδιοφωνικών σταθμών κάνουν παρέλαση διάφοροι μετεωρολόγοι και αραδιάζουν νούμερα για τα χιλιοστά βροχής που έπεσαν. Και σταματούν εκεί. Χωρίς να μιλούν για το μείζον (αν τους το πεις θα οχυρωθούν πίσω από την… πολιτική ανεξαρτησία της επιστήμης τους). Δηλαδή είμαστε ανίσχυροι έναντι των ισχυρών βροχοπτώσεων; Υπάρχουν όλες οι απαιτούμενες υποδομές και απλά το φαινόμενο ξεπέρασε κάθε πρόβλεψη και δεν υπήρχε καμιά πιθανότητα ν’ αντέξουν οι υποδομές;
Αν είναι έτσι, ας μας πουν γιατί με δέκα λεπτά δυνατής βροχής πλημμύρισαν κεντρικοί δρόμοι της Αθήνας και τα νερά παράσερναν ανθρώπους στο διάβα τους (από τύχη δε θρηνήσαμε θύματα και στην πρωτεύουσα); Ενδεχομένως έχετε δει το συγκλονιστικό βίντεο, αλλά το βάζουμε κι εμείς, γιατί ενισχύει τις θέσεις μας.
This was in central #Athens today#storm #Daniel #κακοκαιρια
pic.twitter.com/IWsVEd6OzI— ???????????????????????? ???????????????????????????????????? (@KallergisK) September 6, 2023
Στη Βασιλίσσης Σοφίας, στο ύψος του «Ευαγγελισμού» τραβήχτηκε το βίντεο. Οι πλημμύρες, όμως, δεν περιορίστηκαν σ’ αυτή την κεντρική λεωφόρο της πρωτεύουσας. Πλημμύρισαν και πάλι και έγιναν για κάμποση ώρα αδιάβατοι οι… συνήθεις ύποπτοι δρόμοι: Πειραιώς, Πέτρου Ράλλη, Χαμοστέρνας, Φραντζή. Πλημμύρισαν οι δρόμοι του Πειραιά, πλημμύρισε η Παλιά Κοκκινιά όπου πρόσφατα διαφήμιζαν την αντιπλημμυρική θωράκιση (!), ενώ τα Νέα Λιόσια -που έχουν μετονομαστεί στο αρχαιοελληνικό Ιλιον- μετατράπηκε σε… Βενετία της Δυτικής Αθήνας και το Μενίδι -επίσης μετονομασθέν σε Αχαρναί- θύμιζε ελβετική παραλίμνια πόλη (κι εκεί διαφήμιζαν τα αντιπλημμυρικά έργα που υποτίθεται πως κατασκεύασαν).
Σταθμοί του Ηλεκτρικού πλημμύρισαν. Εκατοντάδες άνθρωποι έμειναν εγκλωβισμένοι μέσα σε συρμούς, χωρίς κλιματισμό και με την αγωνία για το άγνωστο, επειδή είχαν πλημμυρίσει οι σταθμοί σε Μοναστηράκι και Θησείο. Στη βιτρίνα της τουριστικής Αθήνας, κάτω από την Ακρόπολη.
Αντιλαμβάνεστε τι θα είχε γίνει στον πυκνοκατοικημένο ιστό του λεκανοπέδιου της Αττικής αν η μπόρα δεν κρατούσε τόσο λίγο αλλά συνεχιζόταν! Λοιπόν, το ακραίο καιρικό φαινόμενο, ο «Ντάνιελ» έφταιγε κι εδώ; Κανένα από τα παπαγαλάκια της μετεωρολογίας δεν τόλμησε να ισχυριστεί κάτι τέτοιο. Απλά έκαναν γαργάρα τις πλημμύρες στην Αθήνα και τους γύρω δήμους και επικεντρώθηκαν στη Θεσσαλία.
Ομως το χάλι που εμφάνισαν και πάλι Αθήνα, Πειραιάς και γύρω δήμοι, με μια μπόρα λίγων λεπτών, που ουδείς τόλμησε να χαρακτηρίσει ακραίο καιρικό φαινόμενο, είναι δηλωτικό της περιφρόνησης της αντιπλημμυρικής προστασίας των μεγάλων αστικών κέντρων. Οι πόλεις επεκτείνονται, εκτάσεις που προηγουμένως καλύπτονταν από χώμα καλύπτονται από τσιμέντο και άσφαλτο, όμως το δίκτυο απορροής των ομβρίων δεν μεγαλώνει. Δεν φροντίζουν καν να καθαρίσουν έγκαιρα τα υπάρχοντα φρεάτια με αποτέλεσμα το υπάρχον δίκτυο απορροής να μετατρέπεται σε σχεδόν μηδενικής χωρητικότητας. Προσθέστε και τις καταστροφικές πυρκαγιές στα περιαστικά δάση, οι συνέπειες των οποίων στα πλημμυρικά φαινόμενα δεν αντιμετωπίζονται (ή αντιμετωπίζονται με αρπακολλατζίδικα έργα βιτρίνας) και θα έχετε μια πληρέστερη εικόνα. Το έγκλημα στη Μάνδρα δεν πρέπει να σβηστεί από τη μνήμη μας, γιατί ήταν απλά ένα προανάκρουσμα.
Ο γόνος της οικογένειας Μητσοτάκη, Μπακογιάννης, φτιάχνει έργα βιτρίνας. «Μεγάλους περιπάτους» με ράβε-ξήλωνε, «αναπλάσεις», «μπουτίκ πάρκα» κτλ. Εργα βιτρίνας για να κονομάνε συγκεκριμένοι εργολάβοι και παρατρεχάμενοι. Για να εξυπηρετούν τους ξενοδόχους και λοιπούς καπιταλιστές του τουρισμού. Μόλις τον Ιούλη ενέκριναν περισσότερα από 13 εκατομμύρια ευρώ για να διαφημιστεί η Αθήνα ως πόλη συνεδριακού τουρισμού! Γιατί ν’ ασχοληθούν με την αντιπλημμυρική θωράκιση;
Υπήρχε περίπτωση να μην πλημμυρίσει ο Βόλος;
Ο Μπέος φόρεσε γαλότσες και νιτσεράδα, πήρε και τον μόνιμο κάμεραμαν και βγήκε στους δρόμους του Βόλου για να δώσει σόου φωνάζοντας στους οδηγούς να γυρίσουν στα σπίτια τους. Οι ανεύθυνοι πολίτες και ο δήμαρχος-προστάτης που τους βάζει στον ίσιο δρόμο. Οταν γαληνέψει ο καιρός και καθαρίσουν τις λάσπες, μπορεί να τους φέρει και κάνα σετ με σκυλάδες και σκυλούδες για συναυλία στην παραλιακή. Να δουλέψουν και τα τσιπουράδικα, βρε αδερφέ. Θα τον ξαναβγάλουν δήμαρχο τον Οκτώβρη; Πιθανότατα ναι. Αλλά δε θα μας απασχολήσει εν προκειμένω αυτό το σύμπτωμα κοινωνικής και πολιτικής κατάπτωσης της άλλοτε εργατομάνας πόλης.
Ξέρετε πότε κατασκευάστηκε το αποχετευτικό δίκτυο ομβρίων του Βόλου; Τη δεκαετία του ’50! Δε χρειάζεται να πούμε πόσο απλώθηκε η πόλη από τότε. Πώς ν’ αντέξει αυτό το μικρής χωρητικότητας δίκτυο σε μια δυνατή βροχή; Πώς να κρατήσουν τα νερά στις κοίτες τους οι χείμαρροι, όταν δεν έχουν καθαριστεί όπως πρέπει και ταυτόχρονα κατεβάζουν τεράστια όγκο φερτών υλικών από τις καμένες ημιορεινές και ορεινές εκτάσεις;
Δεν υπήρχε περίπτωση να μην πλημμυρίσει ο Βόλος. Το ήξεραν πολύ καλά, γιατί ήξεραν τη σφοδρότητα της επερχόμενης βροχόπτωσης. Το μόνο που έκαναν ήταν να μεταφέρουν κάποιο προσωπικό της Πολιτικής Προστασίας και του ΔΕΔΔΗΕ στην περιοχή, για να αποφύγουν τα χειρότερα. Τα οποία δεν απέφυγαν, βέβαια, καθώς δεν χτυπήθηκε μόνο ο Βόλος αλλά και τα γύρω πεδινά και το νότιο Πήλιο. Η εντολή στον κόσμο ήταν «κλειστείτε στα σπίτια σας κι αν ανέβει το νερό, σκαρφαλώστε στις ταράτσες και τα κεραμίδια»! Εικόνες μεσαίωνα, εν έτει 2023…
Εγκλημα στην Καρδίτσα
Το πιο χαρακτηριστικό παράδειγμα της εγκληματικής αδιαφορίας του αστικού κράτους για την αντιπλημμυρική θωράκιση της χώρας είναι ο κάμπος της Καρδίτσας. Θα δούμε τον τελικό απολογισμό (ελπίζουμε να μην έχουμε άλλους νεκρούς, αλλά οι μαρτυρίες αυτή τη στιγμή δεν εμπνέουν αισιοδοξία), όμως πρέπει να σημειωθεί ότι είναι η τρίτη φορά τα τελευταία χρόνια που πλημμυρίζει ο κάμπος και τα καμποχώρια. Οταν κάτι επαναλαμβάνεται, δεν έχουμε να κάνουμε με τον «κακό μας τον καιρό» ή με απλές αστοχίες, έχουμε να κάνουμε με έγκλημα.
Κλειδί για την αντιμετώπιση των καταστροφικών πλημμυρικών φαινομένων είναι η κατασκευή ορεινών υδρονομικών έργων, φραγμάτων βάρους. Η κατασκευή των συνήθων αντιδιαβρωτικών έργων από μόνη της δεν μπορεί να αντιμετωπίσει τα πλημμυρικά φαινόμενα. Τέτοια έργα δεν έγιναν στα ορεινά και γι’ αυτό πλημμυρίζουν κάθε φορά ο κάμπος και τα καμποχώρια της Καρδίτσας.
Στις 31 Δεκέμβρη του 2021, δημοσιεύσαμε εκτενή ανάλυση για τη σημασία των ορεινών υδρονομικών έργων, της κατασκευής φραγμάτων βάρους στα βουνά. Είναι αυτά που μπορούν να προστατέψουν τα πεδινά από τα πλημμυρικά φαινόμενα (εννοείται πως στις πόλεις και κωμοπόλεις πρέπει να γίνονται και τα απαραίτητα έργα απορροής των ομβρίων, μέσω μελετών που πρέπει να επικαιροποιούνται με βάση τις αλλαγές που επέρχονται).
Απ’ αυτή την ανάλυση θα μεταφέρουμε ένα εκτενές απόσπασμα, γιατί βοηθάει να κατανοήσουμε τι συμβαίνει και τι πρέπει να κάνουμε (εμείς, ο λαός, όχι οι κυβερνήσεις)
Τα Φράγματα Βάρους είναι τα Ορεινά Υδρονομικά Εργα. Το 1959 ιδρύθηκαν σε όλη τη χώρα οι Υπηρεσίες Δασικών Εργων (ΥΔΕ), οι οποίες κατασκεύασαν πολλά Φράγματα Βάρους (δεν είχε αρχίσει ακόμη η καταστρεπτική ιδιωτικοποίηση λειτουργιών αυτών των υπηρεσιών). Η στρατιωτικοφασιστική δικτατορία το 1967 κατήργησε αυτές τις υπηρεσίες. Από τις αρχές της δεκαετίας του 1980 μέχρι σήμερα έγιναν ελάχιστα Φράγματα Βάρους.
Στις 13 Σεπτέμβρη του 1959, με Διάταγμα που υπογράφηκε από τον τότε βασιλιά και τον υφυπουργό Γεωργίας και δημοσιεύτηκε στις 2 Νοέμβρη του 1959 στο ΦΕΚ 234 Α, αποφασίστηκε η ίδρυση YΔE σε Μακεδονία, Θεσσαλία, Ηπειρο, Ανατολική Στερεά, Δυτική Στερεά, Αττικοβοιωτία και Βόρεια Πελοπόννησο. Για τις αρμοδιότητες των ΥΔΕ παραθέτουμε την παράγραφο α) του 2ου άρθρου του Διατάγματος:
«Η μελέτη και εκτέλεσις των απαιτούμενων δομικών, φυτοκομικών και βοηθητικών έργων διευθετήσεως των ορεινών κοιτών των χειμάρρων και σταθεροποιήσεως του εδάφους των λεκανών απορροής αυτών προς έλεγχο των εκ τούτων πλημμυρών και, προς διατήρηση και ανάπτυξιν των εδαφικών και υδατικών πόρων. Επίσης η μελέτη και η εκτέλεσις των αναδασώσεων και δενδροφυτεύσεων εις τους κώνους αποθέσεως, τα αναχώματα, τας κοίτας πλημμυρών, τας τάφρους κλπ εν τη πεδινή περιοχή των χειμάρρων και ποταμών….».
Η χούντα κατήργησε τις ΥΔΕ το 1967, παρά το γεγονός ότι αυτές μελέτησαν και κατασκεύασαν αρκετά υδρονομικά έργα-φράγματα βάρους, που απέτρεπαν τα πλημμυρικά φαινόμενα. Με αυτή την απόφασή της η στρατιωτικοφασιστική δικτατορία άφησε τη χώρα μας ανοχύρωτη στην αντιμετώπιση των καταστροφικών πλημμυρών.
Μετά την κατάρρευση της δικτατορίας, οι κυβερνήσεις (όλων των χρωμάτων), που ανέλαβαν τη διαχείριση της καπιταλιστικής εξουσίας μέχρι σήμερα, δεν ίδρυσαν ξανά τις ΥΔΕ που όπως είδαμε λειτουργούσαν σε εφτά περιφέρειες που κάλυπταν σχεδόν όλη την ηπειρωτική Ελλάδα.
Για στάχτη στα μάτια, για να καλύψουν την εγκληματική τους ευθύνη που άφησαν τη χώρα ανυπεράσπιστη στην αντιμετώπιση των καταστροφικών πλημμυρών, προέβλεψαν στο ΠΔ 1213/1981, άρθρο 21, Τομέα Δασικής Υδρολογίας στα Ιδρύματα Δασικών Ερευνών με έδρα την Αθήνα και τη Θεσσαλονίκη. Παραθέτουμε εκτενές απόσπασμα από αυτό το άρθρο (οι εμφάσεις δικές μας):
Αρθρο 21: Ιδρύματα Δασικών Ερευνών.
-
- Τα ιδρύματα Δασικών Ερευνών και αι έδραι τούτων ορίζονται ως έπεται :
α) Ιδρυμα Δασικών Ερευνών Αθηνών, με έδραν τας Αθήνας.
β) Ιδρυμα Δασικών Ερευνών Θεσσαλονίκης, με έδραν τα Λουτρά Θέρμης Θεσσαλονίκης.
γ) Κέντρον Τεχνολογίας, Δασ. προϊόντων, με έδραν την Λάρισαν.
-
- Εις την αρμοδιότητα των Ιδρυμάτων Δασικών Ερευνών Αθηνών και Θεσσαλονίκης ανήκει η επιστημονική έρευνα προς προαγωγήν της δασολογίας και επίλυσιν παντός προβλήματος αφορώντος αμέσως ή εμμέσως εις τα δάση, την δασικήν παραγωγήν και δασικόν περιβάλλον.
- Τα Ιδρύματα Δασικών Ερευνών Αθηνών και Θεσσαλονίκης, διαρθρούνται εις Τομείς Ερεύνης και Τμήματα, ως έπεται :
Α. Τομείς Ερεύνης
α) Τομεύς Δασικής Διαχειριστικής και Δασικής Οικονομικής, με αντικείμενον ερεύνης τας μεθόδους διαχειρίσεως των δασών, την οικονομικήν των επιχειρήσεων, την δασικήν εκτιμητικήν και δασικήν βιομετρίαν.
β) Τομεύς Δασοκομικής και Δασικής Γενετικής, με αντικείμενον ερεύνης την φυσικήν αναγέννησιν και τεχνητήν ίδρυσιν των δασοσυστάδων, την καλλιέργειαν φυσικών και τεχνητών δασών, τα φυτώρια και την γενετικήν βελτίωσιν ιθαγενών και ξενικών δασικών ειδών.
γ) Τομεύς Δασικής Σταθμολογίας, με αντικείμενον ερεύνης την ταξινόμησιν δασικών γαιών και χαρτογράφησιν αυτών, την δασικήν οικολογίαν, βοτανικήν και κλιματολογίαν.
δ) Τομεύς Προστασίας Δασών, με αντικείμενον ερεύνης την προστασίαν των δασών εκ φυτικών και ζωϊκών οργανισμών, ως και εκ πυρκαϊών.
ε) Τομεύς Αρχιτεκτονικής του Τοπίου και Αναπτύξεως του Περιβάλλοντος, με αντικείμενον ερεύνης την οργάνωσιν του φυσικού δασικού περιβάλλοντος, των Εθνικών δρυμών, των υπαίθριων χώρων αναψυχής και υγροβιοτόπων.
στ) Τομεύς Δασικής Υδρολογίας, με αντικείμενον ερεύνης την δασικήν υδρολογίαν, τα δασοτεχνικά και φυτοκομικά έργα διευθετήσεως χειμμάρων και την διαχείρισιν των ορεινών λεκανών απορροής.
Εγιναν μερικά υδρονομικά έργα-φράγματα βάρους το 1981 στις Περιφερειακές Ενότητες Αχαϊας (π.χ στον ποταμό Γλαύκο) και Ηλείας. Μέχρι το 1991, με πρωθυπουργό τον πατέρα του σημερινού και υπουργό Γεωργίας τον Κούβελα, οι μελέτες και τα έργα εκτελούνταν από τις δασικές υπηρεσίες. Αυτοί όμως άνοιξαν το δρόμο στην ιδιωτικοποίησή τους, που στη συνέχεια παγιώθηκε.
Από το ρεπορτάζ που κάναμε μάθαμε ότι οι περιφέρειες Αττικής και Πελοποννήσου δεν είχαν αναλάβει ποτέ στο παρελθόν τη μελέτη και κατασκευή των απαραίτητων υδρονομικών έργων-φραγμάτων βάρους, χωρίς τα οποία καθίστανται ανήμπορα τα αντιδιαβρωτικά έργα να αντιμετωπίσουν και αποτρέψουν τα πλημμυρικά φαινόμενα. Ετσι εξηγούνται, για παράδειγμα, οι μεγάλες καταστροφές από τις πλημμύρες το 2017 στη Μάνδρα Αττικής. Αν είχαν κατασκευαστεί φράγματα βάρους στο όρος Πατέρας, δε θα είχαν γίνει οι μεγάλες καταστροφές και δε θα είχαν πνιγεί τόσοι άνθρωποι στη Μάνδρα.
Ο αγώνας κατά των χειμάρρων διεξάγεται στην ορεινή περιοχή
Αυτό δεν είναι μόνο δικό μας συμπέρασμα. Το επισημαίνει σε άρθρα του ο Ηλίας Ζαλαβράς, συνταξιούχος Δασάρχης, στενός συνεργάτης του αείμνηστου Ντάφη, με πλούσιο έργο στην υπεράσπιση του δασικού πλούτου της χώρας, για το οποίο χαίρει μεγάλης εκτίμησης από το σύνολο των δασολόγων ανεξάρτητα από τις ιδεολογικοπολιτικές του απόψεις.
Παραθέσουμε χαρακτηριστικά αποσπάσματα από δύο άρθρα του που δημοσιεύτηκαν στο dasarxeio.com.
«Κύριο γνωστικό αντικείμενο της Δασολογίας είναι και το μάθημα της Δασοτεχνικής Διευθέτησης των Χειμάρρων ή ευρύτερα της Ορεινής Υδρονομικής.
Εκεί αναφέρεται ότι, όταν ένας χείμαρρος μετά από ραγδαία βροχή μεταφέρει πολλά υλικά διάβρωσης (άργιλο, άμμο, κροκκάλες, ογκόλιθους, δένδρα, κ.λπ.) τότε μετατρέπεται σε χείμαρρο λάβας. Και η καταστροφική του δράση, ουδόλως διαφέρει από την λάβα ενός ηφαιστείου. Πάλι και εφέτος οι δυστυχείς κάτοικοι της Μάνδρας υπήρξαν θύματα ενός τέτοιου χειμάρρου, που πήρε διαστάσεις βιβλικής καταστροφής με την απώλεια είκοσι τριών ανθρώπων. Στις εικόνες των τηλεοπτικών μέσων αποτυπώθηκε η απερίγραπτη, κατακλυσμιαία θολούρα και μανία, της παρασυρτικής δύναμης της μεγίστης πλημμυρικής απορροής.
Oμως η έκρηξη ενός ηφαιστείου δεν μπορεί να προβλεφθεί και εν πολλοίς το κακό ν΄ αντιμετωπισθεί. Στην περίπτωση όμως των χειμαρρικών καταστροφών, η όλη κατάσταση είναι προβλέψιμη και αντιμετωπίσιμη με δασοτεχνικά έργα διευθέτησης, τόσο στο πεδινό τμήμα του χειμάρρου (κοίτη εκκενώσεως), όσο κυρίως στη λεκάνη απορροής του…
Την Δασική όμως Υπηρεσία την απέκλεισε ο διάχυτος στις ιθύνουσες τάξεις της κοινωνίας λαϊκισμός της τελευταίας 15ετίας, αφού την έχει πλέον μαντρώσει σε μερικά μόνο διοικητικά καθήκοντα, με σκοπό την κατάργησή της και εμμέσως του αξιώματος του Δασάρχη. Αγνοώντας το γεγονός ότι μόνο αυτή έχει να επιδείξει τεράστια έργα δασικής ανάπτυξης και προπάντων αποτελεσματικής διευθέτησης χειμάρρων. Αφού παλαιότερα είχε και ειδική υπηρεσία (Υ.Δ.Ε.) που αποκλειστικά ασχολούνταν με το σοβαρό αυτό θέμα, που ως γνωστόν, από την αρχαιότητα ακόμα, ταλαιπωρεί την χώρας μας. Υπολογίζεται ότι 500 χείμαρροι την ρημάζουν κάθε χρόνο μεταφέροντας στην θάλασσα 200.000 στρέμματα γόνιμης γης…
Oμως όπως επανειλημμένα το φώναζαν κάτοικοι θύματα “το κακό ξεκίνησε από το βουνό Πατέρας“. Εκεί λόγω πυρκαϊάς καταστράφηκε κάθε μορφή βλάστησης και το έδαφος των γυμνών απότομων πλαγιών του, μετά το μαστίγωμα της καταιγίδας χαραδρώθηκε και παρασύρθηκε προς τα κάτω. Αυτά τα υλικά διαβρώσεως (στερεοπαροχή) έχουν και την κύρια ευθύνη “φουσκώματος“ σε μορφή λάβας, των καταστρεπτικών νερών του χειμάρρου.
Με λίγα λόγια τα προγραμματιζόμενα να γίνουν έργα στην πεδινή κοίτη του χειμάρρου, δεν θα είναι σίγουρα και αποτελεσματικά διαχρονικά, εάν πρώτιστα δεν αντιμετωπισθεί με έργα τεχνικά και φυτοκομικά το πρόβλημα της διάβρωσης στην έκταση της λεκάνης απορροής, στο βουνό Πατέρας.
Εξάλλου η αποκτηθείσα από την Δασική Υπηρεσία πολυετής πείρα και πρακτική απέδειξε ότι ο αγώνας κατά των χειμάρρων διεξάγεται στην ορεινή περιοχή».
Ο χείμαρρος λάβας στη Μάνδρα Αττικής και η μαντρωμένη δασική υπηρεσία, 29/11/2017, (οι εμφάσεις δικές μας).
«Τι φταίει όμως στη περιοχή αυτή και γενικότερα σ’ όλη την χώρα μας και οι χείμαρροι μετά από μια ραγδαία βροχή “φουσκώνουν“ τα νερά τους και παρασέρνουν στα διάβα τους ό,τι βρουν μπροστά τους;
Η ορεινή διαμόρφωση, η ραγδαιότητα των βροχοπτώσεων, η μικρή δασοκάλυψη (19%), που χαρακτηρίζουν τον ελλαδικό χώρο, ευθύνονται πρωτίστως για την πρόκληση έντονων διαβρώσεων και άλλων χειμαρρικών φαινομένων. Υπολογίζεται ότι χίλια καταστρεπτικά ρεύματα τον αυλακώνουν κάθε χρόνο και μεταφέρουν στα πεδινά 86.000.000 κ. μ. φερτές ύλες. Είναι αυτές που μαζί με τον μεγάλο όγκο των βροχών προκαλούν την αύξηση της παροχής και της παρασυρτικής δύναμης των ορεινών υδάτινων ρευμάτων.
Σε παλαιότερες εποχές μεγάλο ποσοστό του πληθυσμού της χώρας ζούσε στην ύπαιθρο. Είχε μεγάλη επίπονη εμπειρία πεζοπορίας υπό βροχή, κατά μήκος χειμάρρων και ποταμών. Στα τραγούδια του περιγράφει παρόμοιες καταστάσεις: “Και το ποτάμι ήταν θολό, θολό κατεβασμένο. Φέρνει λιθάρια ριζιμιά, δέντρα ξεριζωμένα…“
Σήμερα οι τηλεοπτικές κάμερες δείχνουν ζωντανά την μανία της παρασυρτικής δύναμης της θολούρας των ποταμών και τα οικτρά αποτελέσματά της, στη πεδινή περιοχή. Ξεσηκώνονται θύελλες διαμαρτυριών, για προχειρότητες στην κατασκευή αναχωμάτων και άλλων παράλληλων, προς την ροή τεχνικών έργων. Ολοι ψάχνονται να εντοπίσουν την ρίζα του κακού, χωρίς να δίνουν σημασία στην επισήμανση πολλών απλών πληγέντων κατοίκων, ότι “το κακό ξεκίνησε από το βουνό“.
Αποτέλεσμα ο προγραμματισμός και η κατασκευή έργων μόνο στη πεδινή περιοχή που μακροπρόθεσμα όμως αποδεικνύονται αναποτελεσματικά, αφού αργά ή γρήγορα οι χειμαρρικές προσχώσεις τις αχρηστεύουν. Ακόμα και υδροηλεκτρικά φράγματα της ΔΕΗ απειλούνται από τον ίδιο κίνδυνο, όπως το φράγμα στο Λούρο, που η λίμνη του έχει προσχωθεί εδώ και χρόνια. Ας το έχουν λοιπόν υπόψη τους όσοι υποστηρίζουν ότι το υπό μελέτη και κατασκευή αντίστοιχο φράγμα Μουζακίου, χωρίς την παράλληλη εκτέλεση ορεινών υδρονομικών έργων, θα αντιμετωπίσει το όλο πρόβλημα.
Η πάλαι ποτέ Δασική Υπηρεσία, που σήμερα πνέει τα λοίσθια, μετά την πρώτη ανόρθωση του κράτους την Βενιζελική τετραετία 1928-1932, έθεσε υπόψη των τότε Κυβερνώντων και το θέμα της αειφόρου διαχείρισης των δασών και συνάμα της αντιπλημμυρικής προστασίας των ορεινών εδαφών της…
Με άλλα λόγια όπου υπάρχουν σήμερα έργα δομικά-φυτοκομικά σε όλη την χώρα, είναι έργα της Δασικής Υπηρεσίας. Και είναι να απορεί κανείς, που σε όλες τις αυτοψίες παραγόντων εξουσίας -κεντρικής και τοπικής- στους τόπους των καταστροφών, σε συζητήσεις στα Μ.Μ.Ε., ουδείς εκπρόσωπος της υπηρεσίας προσκαλείται να συμμετάσχει για να πει από “πρώτο χέρι“ την γνώμη του. Ισως η συμπεριφορά αυτή είναι απόρροια της ακολουθούμενης τα τελευταία 40 χρόνια επίσημης τακτικής περιθωριοποίησης και αδρανοποίησής της»
Τι και «τις πταίει» για τις βιβλικές καταστροφές των χειμάρρων στην Καρδίτσα και στο Μουζάκι, 18/10/2020, (οι εμφάσεις δικές μας).
Τι να κάνουμε;
Επειδή βρισκόμαστε στις παραμονές περιφερειακών και δημοτικών εκλογών, άρχισε ήδη να διαφαίνεται ο αντιπολιτευτικός οίστρος: «ψηφίστε τους δικούς μας, γιατί οι κυβερνητικοί είναι αδιάφοροι, ανίκανοι, λαμόγια κτλ». Δεν είναι τυχαίο ότι όλοι φλυαρούν για αντιπλημμυρικά έργα, χωρίς να έχουν ιδέα τι είναι αυτά. Κάνουν έργα βιτρίνας μέσα στις πόλεις οι δημαρχαίοι (ίσα-ίσα για να κονομάνε οι «ημέτεροι» εργολάβοι και να ρίχνουν στάχτη στα μάτια των δημοτών) και δεν υπάρχει μια σοβαρή αντιπολίτευση που να μπορεί ν’ ασχοληθεί με την ουσία (ο αντιπολιτευτικός οίστρος εξαντλείται στην καταγγελία των σκανδαλωδών αναθέσεων).
Οπως ακριβώς γίνεται και με τις δασικές πυρκαγιές: ασχολούνται μόνο ή κυρίως με τον μηχανισμό πυρόσβεσης (και κυρίως της αεροπυρόσβεσης) και αφήνουν εκτός του ορίζοντα της ενασχόλησής τους τα ουσιαστικά ζητήματα της πυροπροστασίας των δασών (το πολύ να μιλήσουν γενικόλογα για πρόληψη), που είναι τα ζητήματα ανάπτυξης και προστασίας των δασών, με τα οποία δεν μπορεί ν’ ασχοληθεί η άσχετη Πυροσβεστική, αλλά πρέπει να ασχοληθούν οι Δασικές Υπηρεσίες, αφού στελεχωθούν με επιστημονικό και εργατικό προσωπικό και τους διατεθούν τα κονδύλια για τα απαραίτητα έργα.
Δασικές πυρκαγιές και πλημμύρες είναι αλληλένδετα φαινόμενα. Οπως ακριβώς αντιμετωπίζουν τις δασικές πυρκαγιές με απελπισμένες επεμβάσεις πυρόσβεσης, που είναι αναποτελεσματικές, έτσι αντιμετωπίζουν και τις πλημμύρες: εκεί που καταλήγει το πρόβλημα, στις πόλεις και τα χωριά, και όχι εκεί που δημιουργείται και μπορεί να αντιμετωπιστεί: στο βουνό, με ορεινά υδρονομικά έργα, με φράγματα βάρους, που όπως είδαμε έχουν εγκαταλειφθεί.
Η ψηφοθηρική αντιπολίτευση είναι το πιο εύκολο πράγμα του κόσμου, ειδικά όταν αναπτύσσεται έναντι μιας κυβέρνησης στριμωγμένης από τις τεράστιες καταστροφές και τις ανθρώπινες απώλειες. Το δύσκολο είναι να αναπτυχθεί κίνημα υπεράσπισης του φυσικού και του δομημένου περιβάλλοντος, του δάσους και των πόλεων και χωριών όπου κατοικούμε. Κανένα αστικό κόμμα δεν πρόκειται να συμβάλει στην ανάπτυξη ενός τέτοιου κινήματος, πρώτο γιατί κάθε αντιπολιτευόμενο αστικό κόμμα φιλοδοξεί απλά να γίνει κυβερνητικό, να διαχειριστεί τη διοίκηση του αστικού κράτους και, δεύτερο, γιατί τα αστικά κόμματα φοβούνται τα κινήματα.
Το κίνημα πρέπει να το δημιουργήσουν οι αντικαπιταλιστικές δυνάμεις. Και γι’ αυτό πρέπει να αποκτήσουν γνώση, αντί να φλυαρούν και να γενικολογούν.
ΥΓ. Οπως έγραψε η ΕφΣυν, «εντολή εκκένωσης μέσω του «112» έλαβαν χθες βράδυ και οι κάτοικοι στο χωριό Κόμμα, κοντά στη Λαμία. Μόνο που στην περίπτωσή τους υπάρχουν αρκετές ιδιαιτερότητες που φωτίζουν διαφορετικά την «αποτελεσματικότητα» τέτοιων μέτρων πρόληψης. Οι κάτοικοι έζησαν ήδη μια καταστροφική πλημμύρα τον Δεκέμβριο του 2021. Και τότε είχε ηχήσει το «112» αρκετές ώρες πριν φουσκώσουν τα νερά του Σπερχειού και πνίξουν το χωριό τους. Ομως, έκτοτε, έγιναν ακόμη περισσότερα έργα για τον οδικό άξονα Ε65, με τρόπο που εμποδίζεται η ροή των υδάτων του ποταμού. Οι κάτοικοι προσέφυγαν δικαστικά και δικαιώθηκαν, όπως έχει γράψει η «Εφ.Συν.». Ομως, αντί να ακούσουν τα μηχανήματα που ανοίγουν τα αναχώματα στα οποία στηρίζεται ο αυτοκινητόδρομος, το μόνο που άκουσαν χθες ήταν το «112»…».
Πράγματι, οι αυτοκινητόδρομοι που κατασκευάζονται εδώ και αρκετά χρόνια στη χώρα μας, με χρηματοδότηση και από την ΕΕ, δεν κατασκευάζονται για να πηγαίνουμε γρηγορότερα και ασφαλέστερα στα χωριά μας ή σε τόπους διακοπών. Κατασκευάστηκαν για να διακινούνται γρηγορότερα τα εμπορεύματα από και προς την κεντρική Ευρώπη και για να φθείρονται λιγότερο τα μέσα μεταφοράς. Για να λειτουργεί καλύτερα η καπιταλιστική οικονομία. Για τις δικές μας ιδιωτικές μεταφορές ισχύει το «μαζί με το βασιλικό ποτίζεται κι η γλάστρα». Η ΕΕ, όμως, δεν χρηματοδοτεί αντιπλημμυρικά έργα, που είναι απαραίτητο να συνοδεύουν τους αυτοκινητόδρομους καθώς αυτοί αλλάζουν άρδην το γεωφυσικό τοπίο. Πρόκειται για μια ακόμα απόδειξη της πλήρους αδιαφορίας του καπιταλιστικού συστήματος για την αντιπλημμυρική θωράκιση της χώρας.
