Το «Πρωτοκύριακο» είναι εκκλησιαστικό έθιμο με παράδοση αιώνων στην Κέρκυρα, που απέκτησε κι ένα δεύτερο νόημα μεταπολεμικά.

Το 1673, σύμφωνα με τη παράδοση, ο προστάτης του νησιού Άγιος Σπυρίδων έσωσε την Κέρκυρα από την πανώλη που θέρισε εκατοντάδες οικογένειες. Πόσο κράτησε το κακό δεν ξέρουμε  ακριβώς. Το μόνο γνωστό είναι ότι κατά τα τέλη του Οκτώβρη η επιδημία σταμάτησε απότομα αφήνοντας τεράστιο αριθμό νεκρών (σε αντίθεση με την πανώλη του 1629 που άφησε μόνο λίγες δεκάδες θύματα).

Η βενετική διοίκηση, εκφράζοντας  την επιθυμία του λαού, όρισε με θέσπισμα της 29ης Οκτώβρη 1673, να λιτανεύεται  κάθε χρόνο την πρώτη Κυριακή του Νοέμβρη τα ο ιερό λείψανο του Αγίου σε ανάμνηση του γεγονότος.

  "Η λιτανεία του Αγίου", πίνακας του Φίλη Κένταρχου

Οι θρησκευτικές εκδηλώσεις ξεκινούν νωρίς το πρωί της Κυριακής με τη Θεία Αρχιερατική Λειτουργία στο ναό του Αγίου Σπυρίδωνα, ενώ αμέσως μετά γίνεται η περιφορά του ιερού σκηνώματος του Αγίου στα καντούνια της Κέρκυρας και στην κεντρική πλατεία Σπιανάδα, συνοδευόμενη από τον κλήρο, τις φιλαρμονικές του τόπου, αλλά και τους μαθητές των δημοτικών, των γυμνασίων και των λυκείων.

Μετά το Β' Παγκόσμιο Πόλεμο, το «Πρωτοκύριακο» αφιερώθηκε και στην πρώτη αντιφασιστική εκδήλωση που έγινε στην Ελλάδα από μαθητές γυμνασίου της Κέρκυρας, στις 2 Νοεμβρίου 1941, ως μία πράξη αντίδρασης κατά των ιταλών κατακτητών και των αλλαγών που αυτοί επέβαλλαν τότε στα σχολεία και την παιδεία.

Έτσι, κάθε χρόνο από τότε, μετά το πέρας της λιτανείας του ιερού σκηνώματος του Αγίου Σπυρίδωνα, ακολουθεί στην πλατεία Σπιανάδα και η αναπαράσταση της μαθητικής διαδήλωσης από μαθητές των γυμνασίων της Κέρκυρας.