Του Θανάση Σκαμνάκη 

Δεύτερη φορά μέσα σε λίγες μέρες ο Αλέξης Τσίπρας έσπασε τη σιωπή του. Και η δεύτερη φορά ήταν τόσο καταστροφική όσο και η πρώτη. Η δεύτερη μάλιστα ήταν πιο εκκωφαντική – και όχι για την υποδοχή που επεφύλαξαν στην ομιλία του οι εφημερίδες. Πήγε στο συνέδριο της Καθημερινής για τα 50 χρόνια της μεταπολίτευσης, το σωστό συνέδριο όπως του επεσήμανε η φιλοξενούσα δημοσιογράφος Ξένια Κουναλάκη. «Ήρθατε στο σωστό συνέδριο κύριε πρόεδρε», του είπε με το που κάθισαν στις καρέκλες τους για να συζητήσουν. Κι εκείνος χαμογέλασε σαν σε συγκατάνευση και απλώς είπε πως είχε συμφωνήσει τη συμμετοχή του εδώ και 6 μήνες.

Και ο ίδιος ήξερε εξ αρχής πως είχε πάει στο σωστό συνέδριο. Δεν το αποδεικνύει η παρουσία του, μόνο. Το αποδεικνύει η στάση του σώματος, ο τρόπος που μιλούσε, η κίνηση των χεριών και το βλέμμα του. Αλλά προ πάντων το περιεχόμενο των λόγων του.

Πήγε στο σωστό συνέδριο για να απευθύνει μια διαβεβαίωση προς εκείνους που ήσαν στην αίθουσα, αλλά και κυρίως κάποιους που δεν ήσαν, ότι προσφέρεται για να βάλει ένα χεράκι στην προσπάθεια του αστικού εκσυγχρονισμού, πως έχει να παίξει ρόλο στο αστικό σύστημα εξουσίας, πως είναι διαθέσιμος!

Αν κρίνουμε από τα πρωτοσέλιδα και τα σχόλια του Τύπου μάλλον δεν τους έπεισε. Αλλά αυτά τα πράγματα έχουν βαθμούς ωρίμανσης και οι «αρμόδιοι» ξέρουν πως να οδηγούν πολιτικούς παρόμοιου βεληνεκούς έως την πλήρη υποταγή και ένταξη. Δεν σε παίρνουν στα μαγαζιά τους αν δεν σε ψήσουν πρώτα σε σιγανή φωτιά κι αν δεν μαλακώσεις τόσο ώστε να γίνεσαι έτοιμος προς καταβρόχθιση (μη σπάσουν και κανά δόντι).

Όσον αφορά το περιεχόμενο τώρα μερικές παρατηρήσεις επί πλέον (αν και εκείνο το «σωστό συνέδριο» επισκιάζει τα πάντα).

Πρώτον, ήταν ο ΕΓΩ. Είναι πολύ καιρό τώρα που δεν μιλάει προς αριστερό ακροατήριο, αν και επικαλείται την Αριστερά, και ούτε διατηρεί την αριστερή σεμνότητα και συλλογική συνείδηση. Ξανά και ξανά έλεγε: η κυβέρνηση μου, η επιλογή μου να προτείνω, της δικής μου διακυβέρνησης κ.ο.κ. Ήταν η κυβέρνησή του, η εποχή του, ο εαυτός του.

Δεύτερον, έδινε διαβεβαιώσεις: Ούτε μια στιγμή δεν πέρασε από το μυαλό μου η πιθανότητα να διαπραγματευτώ την παρουσία της χώρας στην ΕΕ και το ευρώ. Στον κόσμο τρεις φορές το είπα. Το ερώτημα δεν ήταν παραμονή ή έξοδος από το ευρώ, αλλά αποδεχόμαστε αυτή τη συμφωνία που οι εταίροι μας πρότειναν.

«Η Ελλάδα δεν είχε καμιά δυνατότητα να αποπληρώσει τα χρέη της αν δεν έπαιρνε νέα δανειακή στήριξη από τους εταίρους της. Η άλλη της εκδοχή ήταν η χρεοκοπία και η έξοδος από το ευρώ. Το επαναλαμβάνω, αυτό δεν αποτέλεσε ποτέ δική μου προσωπική επιλογή».

Όσο για το δημοψήφισμα είναι κάτι σαν το σατανά που πρέπει να αποτάξει. Σα να τον ρωτούν, αποτάσσεις τα σατανά κι αυτός πρέπει τρεις φορές να απαντήσει θετικά. Στην προκειμένη περίπτωση δυο φορές μέσα σε μια παράγραφο:

«Το δημοψήφισμα, με όποιες διαφωνίες μπορεί να έχει κανείς για την επιλογή αυτή».  Μετά συγχωρήσεως, που θα έλεγε η γιαγιά μου όταν χρειαζόταν να πει κάτι αθυρόστομο.

Τρίτο, εξωρράϊσε την πολιτική των μνημονίων και τη συμπεριφορά των «εταίρων» κατά τη διάρκεια της κρίσης. Την κρίση την προκάλεσε η κακή διαχείριση των δικομματικών κυβερνήσεων (με την Αριστερά να έχει κι αυτή ευθύνες γιατί αποδέχτηκε το αφήγημα περί θωρακισμένης ελληνικής οικονομίας) και οι εταίροι έσπευσαν να βοηθήσουν, ιδίως οι Γάλλοι και οι Γερμανοί, πλην όμως αφ’ ενός δεν είχαν εμπιστοσύνη στο πολιτικό σύστημα και αφ’ ετέρου υπήρχαν αντιδράσεις από άλλες χώρες. Και απλώς «αυτή η διαπραγμάτευση» (όπως ονομάζει τον ωμό εκβιασμό που έγινε τον Ιούλιο του 2015), «δραματοποίησε τις εξελίξεις σε τόσο έντονο βαθμό που έδωσε τη δυνατότητα και στις δυο πλευρές να κάνουν ένα βήμα πίσω».

Έτσι όλη η ευρωπαϊκή κυριαρχία, ιμπεριαλιστική πολιτική το λένε στην Αριστερά αν θυμάται, έγινε μια απαλή νύχτα Ιουλίου όταν έπεφταν αστέρια και έδιναν ευχές και όρκους αμοιβαίων υποχωρήσεων!…

Τέταρτο, η ευθύνη της Αριστεράς ίσα κι όμοια, ακόμα και για τη μεταπολίτευση. Και μάλιστα ισοτίμως:  «Η Αριστερά παραγνώρισε εκείνη την περίοδο τους κινδύνους των μακροοικονομικών ανισορροπιών και αφεθήκαμε κι εμείς στο λανθάνον αφήγημα της δήθεν θωρακισμένης οικονομίας. Για να είμαι καθαρός, οι ευθύνες πρέπει να κατανεμηθούν ισοτίμως».

Πέμπτο, η στάση απέναντι στους συντρόφους του, πέραν εκείνου του τεράστιου ΜΟΥ (η κυβέρνηση μου κ.λπ.).  Λέει: «Υπήρχαν πρόσωπα και δυνάμεις τα οποία φλέρταραν ή ευθέως μιλούσανε για την ανάγκη η χώρα να βγει από το ευρώ, στο εσωτερικό της κυβέρνησής μου, μέχρι το Σεπτέμβριο του 2015, τότε που έγινε το ξεκαθάρισμα αυτό».

Έκτο, ασέβεια, απέναντι στο έγκλημα των Τεμπών. Δεν του είπαν ότι η λέξη δυστύχημα είναι εκείνη που χρησιμοποιούμε όταν υπάρχουν νεκροί. Αλλά δεν είναι μόνο αυτό. Η αγωνία του να μη θίξει το σύστημα εξουσίας τον οδήγησε σε μέγιστο ατόπημα: «Και νομίζω ότι αυτό σε συνδυασμό όχι με αυτό καθεαυτό το ατύχημα των Τεμπών, διότι αλλοίμονο ήταν ένα ατύχημα, αλλά με την προσπάθεια συγκάλυψης ευθυνών που επιχειρείται στη Βουλή, δημιουργεί στην ελληνική κοινωνία ένα κλίμα δυσφορίας».

Έβδομο, ανιστόρητη και εξισωτική στάση απέναντι σε κοινωνικά φαινόμενα, όπως είναι η απολίτικη και αντιπολιτική στάση μεγάλων κοινωνικών τμημάτων και η τροφοδότηση της ακροδεξιάς,  που σωστά επισημαίνει, αλλά παραλείπει να αναφερθεί στις αιτίες τους και προτείνει οικουμενικές συνταγές για την αντιμετώπισή τους.

Λες και η ακροδεξιά γεννιέται από εξωτερικές πολιτικές αιτίες, όπου το σύστημα δεν έχει καμία ευθύνη, και δεν έχει να κάνει με πολιτικές παρόμοιες ή ακριβώς ίδιες με εκείνες που ακολούθησε και ακολουθεί ο Αλ. Τσίπρας. Όπως η ματαίωση των ελπίδων το 2015 και η επικύρωση κατά τον δραματικό τρόπο εκείνων των επιλογών σήμερα.

Όγδοο, βγαίνει από τα δεξιά και στον Κωνσταντίνο και στον Κώστα Καραμανλή για τον αντιαμερικανισμό. Η δημοσιογράφος τον ρωτάει για τον «παρωχημένο αντιαμερικανισμό», καθώς, όπως λέει «ο Μπάϊντεν είναι μια από τις πιο προοδευτικές κυβερνήσεις διεθνώς και έχει κάνει πολύ σοβαρή οικονομική και κοινωνική πολιτική υπέρ των αδυνάτων».

Την παίρνει την πάσα και χωρίς τρίπλα, σε ευθεία γραμμή βάζει γκολ στο τέρμα που μέχρι πριν κάποιο καιρό υπερασπιζόταν. Δηλώνει πως υπήρξε και αυτός διαδηλωτής στην αμερικάνικη πρεσβεία την εποχή του δικαιολογημένου έντονου αντιαμερικανισμού (γιατί όπως είπε οι ΗΠΑ είχαν στηρίξει τη χούντα). «Την ίδια στιγμή, λέει, ο αντιαμερικανισμός μου είχε ένα πλαίσιο, ήμουν αντίθετος στον ιμπεριαλισμό που επέδειξε ένα χρονικό διάστημα και συνέχισε να επιδεικνύει (είπε συνεχίζει και πριν σχεδόν τελειώσει η λέξη την έκανε συνέχισε) επειδή εμπνεόμουν από τον Μάρτιν Λούθερ Κιγκ και τα κινήματα αντίσταση στις ΗΠΑ, αλλά και τη διακήρυξη της ανεξαρτησίας. Είμαι πολύ ευτυχής που εγώ, η δική μου κυβέρνηση έβαλε ένα τέλος σε μια εποχή η οποία χαρακτηρίστηκε από την άστοχη επέμβαση των ΗΠΑ στα εσωτερικά της  χώρα μας. Υπογραμμίζοντας πως οι ΗΠΑ μας στήριξαν την εποχή της κρίσης.

Μου έρχεται στο νου η φράση του Κωνσταντίνου Καραμανλή: μη μου μιλάς για τους αμερικάνους. Όπου και να τους πιάσεις βρωμάει…, όπως την καταγράφει Μίκης Θεοδωράκης.  Ο Αλ. Τσίπρας δεν έχει ακούσει για τη Γάζα, το Ιράκ, την Ουκρανία, το Αφγανιστάν, το, το, το…

Τι προκύπτει από όλο αυτό; Πως ένας άνθρωπος έχει βγει στη σκηνή και αναζητεί έναν πρωταγωνιστικό ρόλο στο θέατρο της πολιτικής ζωής. Υπολογίζει πως θα υπάρξει πολιτική κρίση, ίσως όχι πολύ αργά, και θα γίνουν ανακατατάξεις, οπότε δηλώνει διαθέσιμος. Θα τον προτιμήσουν; Το σίγουρο είναι πως πριν από κάθε παρόμοια εξέλιξη θα χρειαστεί να δώσει ξανά και ξανά διαβεβαιώσεις, στα λόγια, αλλά κυρίως στην πράξη, για την πλήρη αφοσίωση στους νονούς της πολιτικής μας νύχτας, εγχώριους και εξωχώριους.

Προς το παρόν τον χλευάζουν ώστε να μη θεωρεί πως μπορεί εύκολα να σηκώσει κεφάλι.

Το είπε χαρακτηριστικά η δημοσιογράφος της Καθημερινής: «Μόνο ο Αντρίκος Παπανδρέου κάνει τον Αντρέα πιο καλά από σας. Τι κάνατε, βλέπατε βίντεο;»

ΠΗΓΗ: Kommon