Φωτιά έχουν πάρει τα ενοίκια, η τιμή του φυσικού αερίου και του ηλεκτρισμού τον Σεπτέμβριο, όπως προκύπτει από τα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ. Αυτό επιβεβαιώνει με τον πιο εκκωφαντικό τρόπο ότι η ακρίβεια όχι μόνο δεν αποτελεί παρελθόν, αλλά είναι παρούσα και τρομάζει τους καταναλωτές.
Επιπλέον, μια έρευνα του ΙΕΛΚΑ (Ινστιτούτο Έρευνας Λιανεμπορίου Καταναλωτικών Αγαθών) δείχνει ότι οι καταναλωτές αγοράζουν λιγότερα αγαθά σε σχέση με πριν από 15 χρόνια, γεγονός που αναμφίβολα υποδηλώνει ότι το πραγματικό εισόδημα των καταναλωτών έχει συρρικνωθεί δραματικά.
Συγκεκριμένα, η ίδια έρευνα αποκαλύπτει ότι για την κάλυψη βασικών αναγκών, όπως η διατροφή, ο ηλεκτρισμός και τα καύσιμα, οι καταναλωτές απορροφούν σχεδόν το 45% του εισοδήματός τους, σε σύγκριση με το 37% που ίσχυε το 2009.
Παράλληλα ένα ακόμη σημαντικό και ταυτόχρονα ανησυχητικό στοιχεία είναι ότι οι Έλληνες στρέφονται όλο και περισσότερο σε οικονομικές επιλογές, μειώνοντας την κατανάλωση υγιεινών τροφίμων, επηρεάζοντας αρνητικά την υγεία τους.
Σύμφωνα με τα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ, παρατηρήθηκαν σημαντικές αυξήσεις τιμών σε ετήσια βάση, κυρίως στη Στέγαση, όπου οι τιμές αυξήθηκαν κατά 5,9%, λόγω της ανόδου στα ενοίκια, το φυσικό αέριο και τον ηλεκτρισμό. Ανάλογες αυξήσεις καταγράφηκαν και στον τομέα των ξενοδοχείων, καφέ και εστιατορίων (5,5%), καθώς και στην ένδυση και υπόδηση (4,4%). Υψηλός παραμένει και ο πληθωρισμός τροφίμων, με την άνοδο των τιμών σε σύγκριση με ένα χρόνο πριν να διαμορφώνεται τον Σεπτέμβριο στο 3,2%.
Ειδικότερα, τον Σεπτέμβριο καταγράφηκαν αυξήσεις φωτιά στο φυσικό αέριο (20,2%) και στον ηλεκτρισμό (11,3%), ενώ διψήφια άνοδος καταγράφηκε για τον ελαιόλαδο (38,9%), τα αεροπορικά εισιτήρια (36,4%) και τα ασφάλιστρα υγείας (14%).
Η έρευνα του ΙΕΛΚΑ δείχνει ότι η κατά κεφαλήν δαπάνη για τρόφιμα το 2023 ανήλθε σε 1.670 ευρώ, ενώ οι δαπάνες για άλλα είδη παντοπωλείου ήταν 474 ευρώ και για την εστίαση 866 ευρώ. Οι βασικές δαπάνες που αφορούν τη διατροφή, τον ηλεκτρισμό και τα καύσιμα αντιστοιχούν στο 44,61% του συνολικού προϋπολογισμού των νοικοκυριών το 2023, σε σύγκριση με το 37,90% το 2009. Αυτή η μεταβολή υπογραμμίζει την ανάγκη των Ελλήνων να διαθέτουν πλέον μεγαλύτερο ποσοστό του εισοδήματός τους για να καλύψουν τις βασικές ανάγκες διαβίωσης.
Παράλληλα, οι καταναλωτικές συνήθειες έχουν αλλάξει σημαντικά. Για παράδειγμα, η δαπάνη για ψωμί αυξήθηκε κατά 10% το 2023 σε σύγκριση με το 2022 και κατά 23% από το 2009, ενώ η κατανάλωση ψωμιού σε ποσότητες έχει μειωθεί. Αυτή η τάση δεν περιορίζεται μόνο στο ψωμί, αλλά επηρεάζει και άλλες κατηγορίες τροφίμων, όπως τα ζυμαρικά. Αντίστοιχα, η δαπάνη για μοσχαρίσιο κρέας αυξήθηκε κατά 6% το 2023, ενώ η αύξηση για αιγοπρόβατα ήταν εντυπωσιακή, φτάνοντας το 64%. Παρ’ όλα αυτά, η κατανάλωση αυτών των κρεάτων σε ποσότητες έχει μειωθεί, με τους καταναλωτές να στρέφονται περισσότερο σε φθηνότερες πηγές πρωτεΐνης, όπως τα πουλερικά και το χοιρινό.
Ενδιαφέρον παρουσιάζει η κατανάλωση γαλακτοκομικών προϊόντων. Ειδικότερα, η κατανάλωση πλήρους γάλακτος έχει μειωθεί αισθητά, ενώ η ζήτηση για προϊόντα με χαμηλά λιπαρά και αυγά παραμένει σταθερή. Σημαντική είναι επίσης η αύξηση στη δαπάνη για ελαιόλαδο, η οποία αυξήθηκε κατά 28% το 2023, αν και η συνολική κατανάλωση ελαιολάδου έχει μειωθεί κατά περίπου 35% από το 2009. Αντίστοιχη μείωση καταγράφεται και στην κατανάλωση ψωμιού, η οποία έχει περιοριστεί κατά 6%, όπως επίσης και στα φρούτα, τα λαχανικά και τον καφέ, με μειώσεις στην κατανάλωση κατά 11%, 15% και 10% αντίστοιχα.
Παρά τις αυξήσεις στα τρόφιμα, οι καταναλωτές δείχνουν προτίμηση σε πιο οικονομικές αγορές, περιορίζοντας την κατανάλωση βασικών προϊόντων και αναζητώντας πιο οικονομικές λύσεις. Αυτή η τάση αναδεικνύεται από την αύξηση της κατανάλωσης φαγητού εκτός σπιτιού, με τη δαπάνη να αυξάνεται κατά σχεδόν 40% το 2023 σε σύγκριση με το 2022. Ο τομέας του take-away φαίνεται να κερδίζει έδαφος, καθώς οι καταναλωτές προτιμούν γρήγορες και προσιτές λύσεις, ενώ ταυτόχρονα παρατηρείται αύξηση στη δαπάνη για προϊόντα οικιακής και προσωπικής φροντίδας κατά 16%.
Τέλος, ιδιαίτερη σημασία έχει η αύξηση στις δαπάνες για ενοίκια και ηλεκτρισμό. Το 2023, οι τιμές των ενοικίων αυξήθηκαν κατά 16%, ενώ ο ηλεκτρισμός παρουσίασε συνολική αύξηση 74% από το 2009. Παρά τις αυξήσεις αυτές, η κατανάλωση ηλεκτρικής ενέργειας δεν αυξήθηκε αναλογικά, γεγονός που υποδεικνύει ότι τα νοικοκυριά προσπαθούν να περιορίσουν τη χρήση τους για να αντισταθμίσουν τις αυξήσεις στις τιμές.
Οι αλλαγές αυτές στις καταναλωτικές συνήθειες υπογραμμίζουν τη στροφή των Ελλήνων προς πιο οικονομικές επιλογές και την επίδραση της ακρίβειας στην ποιότητα της διατροφής και της καθημερινής τους ζωής. Η μείωση της κατανάλωσης βασικών υγιεινών τροφίμων, όπως το ελαιόλαδο και τα φρούτα, σε συνδυασμό με την αυξημένη κατανάλωση έτοιμου φαγητού, ενδέχεται να έχει αρνητικές συνέπειες τόσο στην ποιότητα της διατροφής όσο και στη γενικότερη υγεία των Ελλήνων τα επόμενα χρόνια. Αν οι τάσεις αυτές συνεχιστούν, η κατάσταση θα μπορούσε να επιδεινώσει τη συνολική ευημερία και υγεία του πληθυσμού.
ΠΗΓΗ: topontiki.gr
