Η εποχή μας είναι η εποχή της ακατάπαυστης ροής πληροφορίας. Μια εποχή που η γνώση παρέχεται απλόχερα πλέον στον κυβερνοχώρο. Έξυπνες μηχανές αναζήτησης μπορούν να σε βοηθήσουν να αναζητήσεις οτιδήποτε ενώ τα διάφορα γλωσσικά μοντέλα τεχνικής νοημοσύνης μπορούν να σε βοηθήσουν ακόμα περισσότερο. Είναι ζήτημα κάποιων ωρών αν ασχοληθείς με οποιοδήποτε θέμα ελάχιστα, να βρεις στοιχεία για οτιδήποτε σου κινεί την περιέργεια, να ψάξεις, να διασταυρώσεις, να συγκρίνεις και εν τέλη να βγάλεις τα δικά σου συμπεράσματα για κάτι. Ταυτόχρονα είναι η εποχή της ταχύτητας. Όλα κινούνται σε καταιγιστικούς ρυθμούς, η πληροφορία, η είδηση, το κουτσομπολιό, η άποψη… Τα social media έχουν καταστεί μια αρένα αδυσώπητου και απόλυτου ανταγωνισμού άποψης. Η άποψη νικάει τη γνώση, νικάει την πληροφορία, νικάει την αλήθεια. Αν υπάρχει. Γιατί μπροστά στον ανταγωνισμό της πιο γρήγορης άποψης τι σημασία έχει η αλήθεια;
Τις τελευταίες μέρες ζούμε στη δίνη μιας πολύκροτης ιστορίας που έχει να κάνει με τη συμμετοχή δύο αθλητριών στο πυγμαχικό τμήμα των Ολυμπιακών Αγώνων στο Παρίσι. Πρόκειται για την 25χρονη Αλγερινή Ιμάν Κελίφ και την 28χρονη Λιν Γιου Τινγκ από την Ταϊβάν που αγωνίστηκαν στο γυναικείο διαγωνιστικό της πυγμαχίας. Όλος ο θόρυβος προέκυψε όταν μετά τη νίκη της καθεμίας επί της αντιπάλου της, δημιουργήθηκαν σκηνές όπου οι ηττημένες αθλήτριες εγκατέλειψαν το ρινγκ με δάκρυα διαμαρτυρόμενες ότι αγωνίστηκαν με άντρες. Στη συνέχεια βούιξε το διαδίκτυο από τη διαρροή αποτελεσμάτων κάτι αδιευκρίνιστων τεστ στα οποία είχαν υποβληθεί οι δύο αθλήτριες σε περσινή αθλητική διοργάνωση άλλης ομοσπονδίας, η οποία και απέρριψε τη συμμετοχή τους στους εν λόγω αγώνες. Τεστ τα οποία υποτίθεται τυγχάνουν εμπιστευτικότητας σημειωτέον. Από εκεί και ύστερα ο κυβερνοχώρος έχει μετατραπεί σε Mad Max όπου αυτόφωτοι βιολόγοι πολεμάνε μέχρι «θανάτου» για το δικαίωμα στην πιο ανυπόστατη άποψη σαν να πρόκειται για πετρέλαιο σε post apocalyptic κατάσταση.
Η ανατροφοδότηση της όλης σχετικής συζήτησης προήλθε από κανάλια επικοινωνίας που διαχειρίζονται υψηλά οικονομικά και πολιτικά κεφάλαια και που δημοσίως δηλώνουν πολέμιοι της προοδευτικότητας σε κάθε της μορφή, και σε χρόνο αστραπή πήρε διαστάσεις μαζικής υστερίας. Ήταν δεδομένο ότι η συζήτηση θα καταλήξει σε δευτερόλεπτα να γίνει μάχη. Εξάλλου οι πρώτες παραπλανητικές πληροφορίες έκαναν λόγο για τρανς, για άντρες που ένιωθαν γυναίκες και έκαναν φυλομετάβαση για να δέρνουν γυναίκες στο ρινγκ και άλλα τέτοια, ένα σύνολο από frames δηλαδή στρατηγικά επιλεγμένων στιγμών για να προκαλέσουν ακραίο trigger στο κατάλληλο ακροατήριο. Η επικοινωνιακή στρατηγική συνταγή από τα παλιά, ένα ποτ πουρί από «άχαστα» υλικά:
α) Η πληροφορία που έρχεται πρώτη όταν έρχεται με θόρυβο είναι αυτή που θα μείνει, δεν έχει σημασία τι θα βγει μετά, πόσα στοιχεία, αποδείξεις, μαρτυρίες περί του αντιθέτου θα υπάρξουν. Μια υπολογίσιμη μάζα κόσμου θα συνεχίσει να πιστεύει την αρχική είδηση και θα θεωρεί ότι όλα τα εναντίον της αποδεικτικά στοιχεία είναι προϊόν συγκάλυψης της αλήθειας.
β) Ο συνδυασμός των αντιθετικών εννοιολογικών σχημάτων γύρω από το κακό. Από τη μία το σχήμα του «καινούργιου κακού» μπροστά στο οποίο παραλύεις και μουδιάζεις χωρίς να μπορείς να το αντιμετωπίσεις και από την άλλη το σχήμα του «επαναλαμβανόμενου κακού» που σε ωθεί στην αγανάκτηση ως και την εξέγερση (διαδικτυακή ή και άλλη). Όταν ένα «κακό» είναι και τα δύο ταυτόχρονα, από τη μία «πρωτοφανές» και κάτι που «ποτέ δεν ξανάγινε» και από την άλλη η χειρότερη μορφή επιβεβαίωσης ενός κανόνα, τότε τείνει να προκαλέσει (trigger) σε μεγαλύτερα κομμάτια πληθυσμού καθώς πετυχαίνει να συνεγείρει διαφορετικά σύνολα.
Αν πάμε πίσω στον χρόνο ωστόσο, θα δούμε ότι η συζήτηση αυτή τίποτα το πρωτοφανές δεν έχει στην πραγματικότητα. Για την ακρίβεια είναι τόσο παλιά όσο και η γυναικεία συμμετοχή στις μεγάλες παγκόσμιες αθλητικές διοργανώσεις όπως οι Ολυμπιακοί Αγώνες. Με τον ένα ή τον άλλο τρόπο η δημόσια συζήτηση, ως προς την αμφισβήτηση του φύλου γυναικών αθλητριών μετράει σχεδόν 100 χρόνια. Τι έχει αλλάξει λοιπόν από τότε ως σήμερα και γιατί τώρα αυτός ο ντόρος; Αν δούμε την ιστορική εξέλιξη του φαινομένου ανά περιόδους θα βγάλουμε κάποια πιο ασφαλή συμπεράσματα.
i) Η περίοδος 1928-1946
Η διεθνώς αναγνωρισμένη με βραβεία δημοσιογράφος και συγγραφέας Ρόουζ Έβελεθ (Rose Eveleth) περιγράφει πως όταν θέλησε να ασχοληθεί με το θέμα αυτό συνειδητοποίησε ότι η ιστορία είναι στην πραγματικότητα πολύ παλιά. Ξεκινάει λοιπόν η συζήτηση κάπου το 1928 οπότε και γίνεται δεκτή η γυναικεία συμμετοχή στις αθλητικές διοργανώσεις (μέχρι τότε οι γυναίκες διαγωνίζονταν σε αθλήματα που θεωρούνταν κάπως πιο «γυναικεία» όπως το κολύμπι και το τένις αλλά όχι σε στίβο και άλλα αγωνίσματα). Όπως λέει η Eveleth η γενική αντίληψη τότε, τουλάχιστον στη Δύση (Ευρώπη και ΗΠΑ), ήταν η θεωρία της ισορροπίας (balance theory), με την οποία όλοι οι άνθρωποι γεννιόντουσαν με αντρικά και γυναικεία στοιχεία απλά υπήρχε μια αναλογία που καθόριζε τι είσαι πιο πολύ, κι αν η ισορροπία αυτή δεν ήταν καλά διαμοιρασμένη, αν είχες πχ 60% αντρικά ή γυναικεία χαρακτηριστικά, μπορούσες να ισορροπήσεις τη ζυγαριά κάνοντας πράγματα που κοινωνικά θεωρούνταν πιο αντρικά ή πιο γυναικεία αντίστοιχα. Επομένως καθόσον μέχρι και το 1928 τα σπορ θεωρούνταν παραδοσιακά ανδρική υπόθεση, η επικρατέστερη άποψη για τις γυναίκες που ασχολούνταν με τα σπορ ήταν ότι κάτι πήγαινε λάθος με την ισορροπία τους, και ότι πιθανότατα δεν ήταν 100% γυναίκες. Με το καλημέρα δηλαδή της παρθενικής εμφάνισης γυναικών σε αθλητικά events, ξεκινάει η αμφισβήτηση του φύλου τους.
Η Χιτόμι Κινούε (Hitomi Kinue), η πρώτη Γιαπωνέζα δρομέας που εκπροσώπησε τη χώρα της στους Ολυμπιακούς του 1928 στο Άμστερνταμ κερδίζοντας αργυρό μετάλλιο στα 800 μέτρα με χρόνο 2:17:06, θα ήταν από τις πρώτες γυναίκες που θα ερχόταν αντιμέτωπη με το καθεστώς αμφισβήτησης του φύλου αθλητριών. Διάφορες φυλλάδες του δυτικού τύπου θα φρόντιζαν να προσφέρουν σκανδαλιστικά ρεπορτάζ στο κοινό τους σχολιάζοντας καυστικά ότι οι επιδόσεις της Hitomi θα ταίριαζαν σε αυτές ενός επιθετικού halfback και μάλλον θα της πήγαινε καλύτερα να παίζει με τους Chicago Bears.
Η ακαδημαϊκός και ερευνήτρια Ρόμπιν Κιτλίνσκι (Robin Kietlinski) στην έρευνά της για την ανάπτυξη του επαγγελματικού αθλητισμού στην Ιαπωνία εντόπισε μια συνέντευξη της Hitomi Kinue στο γυναικείο περιοδικό «Fujin Sekai» το 1929 στην οποία οι ερωτήσεις χωρίς καμία διακριτικότητα ή έστω πρόσχημα ευγένειας προσπαθούν να της αποσπάσουν κάποια ομολογία είτε για το αν είναι πραγματικά γυναίκα ή για το αν η ενασχόληση γυναικών με τα σπορ τους προκαλεί ορμονικές διαταραχές που τις «ανδροποιούν». Η συνέντευξη αυτή είναι χαρακτηριστική της κυρίαρχης αντίληψης για τη συμμετοχή γυναικών στον επαγγελματικό αθλητισμό.
Fujin Sekai (FS): Από τότε που τα γυναικεία αθλήματα έγιναν δημοφιλή, έχω παρατηρήσει ότι το μέσο ύψος των γυναικών έχει αυξηθεί κάπως… Και μπορώ να σας ρωτήσω το βάρος σας;
Hitomi Kinue (HK): Δέκα τέσσερα καν, τετρακόσια μόμε (περίπου 53 ή 54 κιλά).
FS: Λοιπόν, αυτό είναι λίγο εκπληκτικό! Επομένως, αφού είναι περίπου το ίδιο βάρος με τους περισσότερους άνδρες, δεν σας έχουν πει ότι αμφιβάλλουν ότι είστε πραγματικά γυναίκα;
HK: Λοιπόν, όταν ήμουν στο εξωτερικό κανείς δεν είχε τέτοιες υποψίες, αλλά άκουσα αυτή τη φήμη κατά την επιστροφή μου στην Ιαπωνία.
FS: Χαχαχα! Λοιπόν, δεν θα ήταν αστείο αν ήσουν πραγματικά άντρας; Έχει μια νότα μυστηρίου -αυτό θα μπορούσε να είναι η κύρια ανατροπή της πλοκής αν έγραφα ένα μυστηριώδες μυθιστόρημα. Θα μπορούσε πραγματικά να μπερδέψει τους ανθρώπους, χαχαχα!
HK: Νιώθω αμήχανα[……]
FS: Αλλά είναι αλήθεια ότι αν κάνεις μόνο αθλήματα μέρα με τη μέρα, τελικά θα γίνεις κάπως αρρενωπή;
HK: Όχι, αυτό δεν είναι αλήθεια…
FS: Έτσι, γίνεσαι σωματικά πιο αρρενωπή;
HK: Δεδομένου ότι ασκούμαι πολύ, το σώμα μου ίσως φαίνεται πιο αρρενωπό από αυτό μιας τυπικής Ιαπωνίδας γυναίκας…
FS: Παρακαλώ συγχωρέστε με που είμαι τόσο αγενής, αλλά υπάρχει ένα πρόβλημα που έχω ακούσει ξανά και ξανά για τα γυναικεία αθλήματα. Είναι αλήθεια ότι η πολύ έντονη σωματική δραστηριότητα μπορεί να προκαλέσει γυναικολογικές ανωμαλίες στις γυναίκες;
HK: Δεν προκαλεί ανωμαλίες. Η υγεία μου είναι μια χαρά. Αν και έχουν αναφερθεί περιπτώσεις γυναικών που κατέρρευσαν ενώ έπαιζαν αθλήματα επειδή είχαν περίοδο, ήταν πραγματικά μόνο επειδή ορισμένα ομαδικά αθλήματα (όπως το μπάσκετ) μπορούν να γίνουν λίγο σκληρά κατά καιρούς. Είμαι αθλήτρια στίβου και δεν έχω παρατηρήσει ποτέ τίποτα ασυνήθιστο στην υγεία μου.
Η πρώτη επίσημη καθιέρωση τεστ εξακρίβωσης φύλου όμως εγκαινιάζεται από τη Διεθνή Ένωση Ερασιτεχνικής Αθλητικής Ομοσπονδίας (International Amateur Athletic Federation [IAAF]) οχτώ χρόνια αργότερα στους Ολυμπιακούς Aγώνες του 1936 στο ναζιστικό Βερολίνο. Οι ανησυχίες που προέκριναν την αναγκαιότητα των τεστ αυτών ήταν μήπως άνδρες μεταμφιεσμένοι σε γυναίκες συμμετείχαν στα γυναικεία διαγωνιστικά τμήματα και η φύση του τεστ περιελάμβανε, αν λάβουμε υπόψη τα τεχνικά μέσα της εποχής, εξέταση διά οφθαλμού του γυμνού σώματος των αθλητριών. Το προηγούμενο αυτό οφείλεται σε δυο ιστορίες.
Η μια ιστορία αφορά την περίπτωση δύο γυναικών δρομέων που και οι δύο εκπροσωπούσαν τις ΗΠΑ, τη Στέλλα Γουόλς (Stella Walsh) και τη Έλεν Στίβενς (Helen Stephens). Δεινές αθλήτριες και οι δυο τους και ιδιαίτερα ανταγωνιστικές, ξεπερνούσαν το ένα ρεκόρ μετά το άλλο. Ήταν γνωστό πως αμφότερες διέθεταν ανδροπρεπή εμφανισιακά χαρακτηριστικά σε σημείο που τα κουτσομπολιά της εποχής ότι και οι δυο τους ήταν άνδρες να είναι αρκετά διαδεδομένα. Όταν η Stephens τερμάτισε πρώτη στα 100 μέτρα με διαφορά δύο δευτερολέπτων στον χρόνο, η Walsh την κατηγόρησε δημοσίως ότι ήταν άνδρας. Το αποτέλεσμα ήταν η Stephens να είναι η πρώτη γυναίκα αθλήτρια που θα υποβαλόταν στην πρακτική της εξέτασης των γεννητικών της οργάνων από άνδρες κριτές για να εξακριβωθεί αν είναι γυναίκα ή όχι. Η «εξέταση» της Stephens έδειξε ότι ήταν γυναίκα οπότε κράτησε το μετάλλιό της.
Η άλλη ιστορία αφορά την αμφιλεγόμενη μέχρι σήμερα περίπτωση της προσωπικότητας Ντόρα ή Χάινριχ Ράτιεν (Dora ή Heinrich Ratjen). Πρόκειται για μια υπόθεση η οποία ακόμα και σήμερα δεν έχει ξεκαθαρίσει ενώ υπάρχει μια ολόκληρη μυθολογία γύρω από το άτομο που εκπροσώπησε τη Γερμανία στους Ολυμπιακούς του 1936 ως γυναίκα με το όνομα Dora στο άλμα εις ύψος φτάνοντας στην 4η θέση και που δυο χρόνια αργότερα, στις 21 Σεπτεμβρίου 1938, συνελήφθη από τη ναζιστική αστυνομία σε τρένο θεωρώντας ότι πρόκειται για άνδρα κατάσκοπο μεταμφιεσμένο σε γυναίκα.
Μετά τη σύλληψή της η Dora υπεβλήθηκε σε ιατρικές εξετάσεις σε διάφορα ναζιστικά ιατρικά εργαστήρια όπου οι γιατροί αποφάνθηκαν ότι ναι μεν θεωρείται άνδρας αλλά με φυσιολογία που καθιστά αδύνατη τη σεξουαλική δραστηριότητα ως άρρεν. Οι γερμανικές ναζιστικές αρχές υποχρέωσαν την Dora να αλλάξει το όνομά της σε όλα της τα νόμιμα έγγραφα σε Heinrich απαγορεύοντας της να διαγωνίζεται πλέον ως γυναίκα. Μέχρι το τέλος της ζωής του το 2008 έζησε με το όνομα Heinrich διαχειρίζοντας το μπαρ του πατέρα του μετά το θάνατό του, αρνούμενος να παραχωρήσει οποιαδήποτε συνέντευξη. Οι θεωρίες συνωμοσίας γύρω από την υπόθεση Dora/Heinrich Ratjen μέσα στα χρόνια είναι πολλές. Κάποιες αμφισβητούν ότι η Dora ήταν διεμφυλικό άτομο και ότι ήταν άνδρας που για λόγους γοήτρου και υπεροχής το ναζιστικό καθεστώς ανάγκασε να διαγωνιστεί ως γυναίκα για να φέρει το χρυσό στη Γερμανία ελλείψει άλλης πρωταθλήτριας. Από την άλλη μαρτυρίες από την οικογένεια και την παιδική ηλικία της/του Dora/Heinrich Ratjen βεβαιώνουν ότι γεννήθηκε και μεγάλωσε ως κορίτσι. Η αλήθεια και ο μύθος χάνονται σε αυτήν την ιστορία που έχει τροφοδοτήσει και την pop κουλτούρα καθώς το 2009 κυκλοφόρησε η ταινία «Berlin 36» σε παραγωγή του περιοδικού «Time» που παρουσίαζε την κατασκοπευτική εκδοχή της ιστορίας. Από τη γερμανική πλευρά το περιοδικό «Der Spiegel» διέψευσε οποιαδήποτε εκδοχή ότι ο Heinrich υπήρξε όργανο των ναζί. Γεγονός όμως είναι ότι η ιστορία του μαζί με την ιστορία των Αμερικανίδων αθλητριών ήταν η αρχή των τεστ εξακρίβωσης φύλου στους αθλητικούς αγώνες.
Τα επόμενα χρόνια η εξέταση αυτή φαίνεται να μην καθιερώνεται ως επίσημη πρακτική και αντ’ αυτού να ζητείται από αθλήτριες επίσημη γνωμάτευση γιατρού που να βεβαιώνει, ότι είναι όντως γυναίκες. Το συγκεκριμένο μέτρο καθιερώθηκε έπειτα από εισήγηση του Καρλ Ρίτερ φον Χαλτ, ο οποίος ήταν μέλος της Διεθνούς Ολυμπιακής Επιτροπής και εγγεγραμμένο μέλος του Ναζιστικού Κόμματος στις 21 Νοεμβρίου 1938 (όλως τυχαίως δύο μήνες μετά τη σύλληψη Dora/Heinrich Ratjen στο τρένο) όταν και έγινε δεκτή πρόταση του προς τη Παγκόσμια Ομοσπονδία Στίβου να εισαγάγει μια νέα πολιτική που απαιτεί από όλες τις γυναίκες αθλήτριες να αποδεικνύουν το φύλο τους. Ο φον Χαλτ πίστευε ότι όλες οι «κυρίες που συμμετέχουν στους Αγώνες του 1940 θα πρέπει να προσκομίσουν ιατρικές βεβαιώσεις που να δηλώνουν ότι είναι γυναίκες». Το μέτρο αυτό άρχισε να εφαρμόζεται τελικά από το 1946 και έπειτα.
ii) Η περίοδος 1946-1967
Η αμφισβήτηση του φύλου γυναικών αθλητριών θα συνεχιστεί και τα επόμενα χρόνια, την περίοδο του Ψυχρού Πολέμου όμως θα μετατραπεί σε βασικό εργαλείο πολιτικής προπαγάνδας μεταξύ Δύσης και Ανατολής. Χαρακτηριστική περίπτωση αυτή των Ουκρανίδων αδερφών Ταμάρα και Ιρίνα Πρες (Tamara και Irina Press) που κέρδισαν χρυσά μετάλλια και οι δυο τους εκπροσωπώντας τη Σοβιετική Ένωση σε διαφορετικές κατηγορίες αγωνισμάτων στίβου σημειώνοντας μάλιστα παγκόσμια ρεκόρ σε δύο Ολυμπιακούς, στη Ρώμη το 1960 και στο Τόκιο το 1964. Αντίστοιχα ρεκόρ είχαν πραγματοποιήσει και σε άλλες μεγάλες διεθνείς αθλητικές διοργανώσεις. Τα εμφανισιακά χαρακτηριστικά των δύο αδερφών, η φυσική τους δύναμη και φυσικά οι επιδόσεις τους δημιούργησαν ολόκληρους μύθους γύρω από το πραγματικό τους φύλο ή την πιθανότητα χρήσης αναβολικών. Σε κάποιες όχι πολύ ψύχραιμες κίτρινες φυλλάδες του αμερικανικού ταμπλόιντ οι αδερφές Press ήταν το αποτέλεσμα σοβιετικών πειραμάτων σε ειδικά εργαστήρια για την εξασφάλιση της αθλητικής υπεροχής των κομμουνιστών έναντι των αγνών και γνήσιων Αμερικανών αθλητών.
Η φρενίτιδα που είχε καταλάβει τον αμερικανικό Τύπο σχετικά με το ενδεχόμενο οι «κόκκινοι» των ανατολικών χωρών να στείλουν ένα στρατό ανδρών να διαγωνιστεί στα γυναικεία αθλήματα έμοιαζε πλέον με παραλήρημα πυρετού και οδήγησε στη λήψη μέτρων που υιοθέτησαν οι περισσότερες αθλητικές διοργανώσεις της εποχής εκτός της Ολυμπιακής Επιτροπής. Καθιερώνεται η περιβόητη έκθεση γυναικών ενώπιον εξεταστικής επιτροπής που θα αποφαινόταν για το φύλο τους εξετάζοντας τα γεννητικά τους όργανα, γνωστές και ως nudes parades (1966-1967) και από την άλλη η εισαγωγή ορμονικών τεστ που θα διαπίστωναν την παρουσία χρωμοσώματος Υ. Ενώ τα στοιχεία μαρτυρούν ότι περίπου εκατοντάδες γυναίκες υποβλήθηκαν στην ταπεινωτική αυτή εξέταση -χωρίς να ακυρωθεί η συμμετοχή τους- οι αδερφές Press δεν ήταν μεταξύ αυτών. Η απουσία των δύο αδερφών από κάθε σχετική εξέταση και η δημόσια ανακοίνωσή τους το 1967 ότι αποσύρονται από τον αθλητισμό εκτόξευσε τις φήμες και τις υποψίες για το φύλο τους ή τη χρήση στεροειδών αλλά ποτέ κάτι τέτοιο δεν έγινε εφικτό να εξακριβωθεί καθώς οι αδερφές δεν ξαναεμφανιστήκαν ποτέ σε αθλητική διοργάνωση.
Οι πρώτες πειραματικές εφαρμογές του ορμονικού έλεγχου που τίθενται σε εφαρμογή το 1967 και που συνιστούσε μια ατελή εκδοχή του λεγόμενου Barr body test (τεστ χρωματίνης των βασεόφιλων) θα προκαλούσαν το πρώτο μεγάλο σκάνδαλο. Ο λόγος για την πολωνικής καταγωγής Εύα Κλομπουκόφσκα (Eva Klobukowska), γνωστή κι ως η «γρηγορότερη γυναίκα στον κόσμο» που έκανε παγκόσμια ρεκόρ στα 100 μέτρα στους Ολυμπιακούς του Τόκιο το 1964 και στους Πανευρωπαϊκούς του 1966. Το τεστ στο οποίο υπεβλήθηκε το 1967 έδειξε μια απροσδιόριστη ανάμειξη χρωμοσωμάτων Χ και Υ με αποτέλεσμα τη διαπόμπευσή της, την ακύρωση της συμμετοχής της στους Ολυμπιακούς του 1968 μαζί με την ακύρωση των παγκόσμιων ρεκόρ της.
Παρά το γεγονός ότι το Barr body test τελειοποιείται σαν εξέταση το 1968 με την εισαγωγή χρωμοσωμικών εξετάσεων καρυότυπου και παρά το γεγονός ότι αν η Eva Klobukowska είχε υποβληθεί στην τελειοποιημένη εκδοχή του τεστ αντί για εκείνης του 1967, θα ήταν δυνατό να κρατήσει τα ρεκόρ της και να συνεχίσει την καριέρα της ως αθλήτρια, δεν υπήρξε επανεξέτασή της. Ως μέση λύση η Διεθνής Ολυμπιακή Επιτροπή (IOC) αποφάσισε να διατηρήσει την πολωνική ομάδα ως χρυσή νικήτρια αλλά να ακυρώσει το παγκόσμιο ρεκόρ της δίνοντας την πρωτιά στη συμμετοχή των ΗΠΑ.
iii) Η περίοδος 1968-1992
Το αποτέλεσμα του Barr body test -ένας έλεγχος που κράτησε περίπου ως τη δεκαετία του 1990- ήταν ότι οι αθλήτριες ήταν υποχρεωμένες να το φέρουν μαζί τους και να το επιδεικνύουν σε κάθε αθλητική διοργάνωση που θα συμμετείχαν. Τα χαρτιά αυτά αποκαλούνταν πιστοποιητικά φύλου (gender certificate ή fem card). Παρότι τα τεστ αυτά γινόνταν για περίπου 30 χρόνια, και η δική τους εγκυρότητα είχε αρχίσει να αμφισβητείται από την επιστημονική κοινότητα ήδη από το 1970 καθώς υπήρχαν φωνές που διατείνονταν πως η τεχνική αυτή δεν διακρινόταν από μεγάλη ακρίβεια ως προς τα αποτελέσματά της. Το μαρτυρούσε άλλωστε και η υπόθεση της Eva Klobukowska. Το βασικότερο επιχείρημα ήταν και παραμένει ότι δεν αρκεί ένας απλός τέτοιος έλεγχος προκειμένου να εξακριβώσει αν η αναλογία χρωμοσωμάτων επηρεάζει απόλυτα και σε ποιο βαθμό την ταυτότητα φύλου ενός ατόμου και κατ’ επέκταση και τις αθλητικές του επιδόσεις. Επίσης καθώς τα Barr body tests ήταν υποχρεωτικά για όλες τις γυναίκες αθλήτριες δεν ήταν αντίστοιχα για τους άντρες επομένως άντρες με αυξημένα χρωμοσώματα ΧΧ θα μπορούσαν θεωρητικά να αγωνιστούν ως γυναίκες χωρίς να γίνουν αντιληπτοί.
Η Ισπανίδα αθλήτρια στίβου Μαρία Χοσέ Μαρίνυεθ-Πατίνιο (María José Martínez-Patiño) ήταν η επόμενη διάσημη περίπτωση αθλήτριας που έτυχε του ίδιου δημόσιου διασυρμού με την Eva Klobukowska. Η ιστορία της ξεκινάει το 1985. Η Patiño αν και είχε περάσει χρωμοσομικό έλεγχο στους αγώνες στίβου στο Ελσίνκι το 1983 υποβάλλεται εκ νέου σε έλεγχο στους παγκόσμιους φοιτητικούς αγώνες στην Ιαπωνία το 1985 επειδή δεν έχει μαζί της το πιστοποιητικό φύλου στο οποίο αυτή τη φορά αποτυγχάνει και δεν της επιτρέπεται η συμμετοχή της στους αγώνες.
Παρότι η υπόθεση αρχικά δεν παίρνει δημοσιότητα η Patiño δέχεται έντονες πιέσεις να δηλώσει κάποιο τραυματισμό ώστε να μη λάβει μέρος στους εθνικούς αγώνες της Ισπανίας τον Ιανουάριο του 1986 πράγμα το οποίο αρνείται και κερδίζει τον αγώνα δρόμου στα 60 μέτρα. Η απάντηση της Ομοσπονδίας ήταν η διαρροή του αποτυχημένου τεστ, η ακύρωση όλων των ρεκόρ της και των μεταλλίων της και φυσικά ο δημόσιος διασυρμός που επακολούθησε. Η Patiño όμως δεν αφήνει την ιστορία να τελειώσει εκεί. Αποφασίζει να παλέψει για το δικαίωμά της να αγωνίζεται ως γυναίκα δίνοντας δικαστικές μάχες για τα επόμενα δύο χρόνια προσκομίζοντας ιατρικά πιστοποιητικά και βεβαιώσεις με τη βοήθεια του Φιλανδού γενετιστή Albert de la Chapelle που επιβεβαίωναν ότι στην περίπτωσή της η ανάμιξη χρωμοσωμάτων Χ και Υ δεν της έδινε το λεγόμενο «αθέμιτο πλεονέκτημα» (unfair advantage). Η IAAF υπό το βάρος των επιστημονικών πλεόν δεδομένων και την επιμονή της ίδιας της Patiño και της δημοσιότητας που έδινε στην υπόθεση αναγκάστηκε να ανακαλέσει την απόφασή της και να επιτρέψει ξανά στην Patiño να αγωνιστεί. Όμως είχε χάσει την ευκαιρία να συμμετάσχει στους Ολυμπιακούς και όπως δηλώνει και η ίδια πολλά περισσότερα:
Αποβλήθηκα από την αθλητική μας εστία, μου ανακλήθηκε η αθλητική υποτροφία και οι χρόνοι μου στους αγώνες στίβου διαγράφηκαν από τα ρεκόρ της χώρας μου. Ένιωσα ντροπή και αμηχανία. Έχασα φίλους, τον αρραβωνιαστικό μου, την ελπίδα και την ενέργειά μου. Αλλά ήξερα ότι είμαι γυναίκα και ότι η γενετική μου διαφορά δεν μου έδωσε κανένα άδικο φυσικό πλεονέκτημα. Δεν μπορούσα να προσποιηθώ ότι είμαι άντρας, έχω στήθος και κόλπο. Δεν εξαπάτησα ποτέ. Πάλεψα για την αποκατάστασή μου.
Ήταν ωστόσο μια ηθική νίκη η οποία ανάγκασε την IAAF και την Ολυμπιακή Επιτροπή (IOC) να αναθεωρήσουν και να διακόψουν την υποχρεωτική υποβολή σε χρωμοσωμικούς ελέγχους από το 1992 και μετά.
