Γιατί ο υπουργός Παιδείας αποφάσισε, ξαφνικά, να φέρει προς κύρωση τη Σύμβαση της Λισαβόνας; Μήπως γιατί χρειάζεται περισσότερους άσους στο μανίκι για την καθιέρωση των ιδιωτικών Πανεπιστημίων και της ιδιωτικοοικονομικής λειτουργίας των δημόσιων ΑΕΙ; Μήπως επειδή χρειάζεται πολλά όπλα για τις προσφυγές στο ΣτΕ που αναμένονται με τα πρώτα ιδιωτικά πανεπιστήμια; Μήπως γιατί ο νόμος για τα ιδιωτικά έχει κολλήσει; Ισχύουν όλα. Το κυριότερο, δε, είναι το μυστικό που η κυβέρνηση κρατά επτασφράγιστο. Σύμφωνα με πληροφορίες της «Εφ.Συν.», ο νόμος για τα ιδιωτικά Πανεπιστήμια δεν μπορεί να προχωρήσει! 

Τόσους μήνες μετά την ψήφισή του, η κυβέρνηση και τα αρμόδια υπουργεία δεν μπορούν να εντάξουν τα ιδιωτικά ΑΕΙ στο ελληνικό νομικό και επιχειρηματικό πλαίσιο. Ακόμα ψάχνουν να βρουν φορολογικό κώδικα, κωδικό αριθμό δραστηριότητας για το εφεύρημα που ονομάστηκε ΝΠΠΕ (Νομικό Πρόσωπο Πανεπιστημιακής Εκπαίδευσης). Εξ ου και η μεγάλη καθυστέρηση στις εφαρμοστικές αποφάσεις του νόμου. Δεν έχει εκδοθεί ούτε μία. Και επειδή η αλυσίδα είναι μακριά, κανείς από τους ενδιαφερόμενους φορείς δεν μπορεί να υποβάλει αίτηση στο υπουργείο Παιδείας, να ελεγχθεί, να αδειοδοτηθεί και να λειτουργήσει.

Εφιάλτης

Η πίεση που υπάρχει ώστε να βρεθεί διέξοδος ή άλλο μονοπάτι είναι μεγάλη δεδομένου ότι η κυβέρνηση με μεγάλη επισημότητα είχε ανακοινώσει ότι τα πρώτα ιδιωτικά Πανεπιστήμια θα λειτουργήσουν από τον Σεπτέμβρη του 2025. Κάτι που μοιάζει με άπιαστο όνειρο, ίσως κι εφιάλτη. Από τις μεγαλόστομες ανακοινώσεις για τα σπουδαία ιδιωτικά Ιδρύματα που θα έρθουν στη χώρα, τώρα επικρατεί απόλυτη σιγή. Μια που το πανηγύρισαν, μια που το ξέχασαν. Εχοντας καταλύσει και το Σύνταγμα.

Η κατάσταση, λοιπόν, είναι δύσκολη. Γι’ αυτό σκέφτηκαν να βγάλουν από το συρτάρι τα εφεδρικά όπλα, όπως η Σύμβαση της Λισαβόνας που εδώ και δεκαετίες έχει εγκαταλειφθεί από όλες τις κυβερνήσεις. Θα βοηθήσει, αλλά σίγουρα δεν αρκεί για να λειτουργήσουν τα ιδιωτικά Πανεπιστήμια. Παρ’ όλα αυτά, απ’ το ολότελα καλή και η Λισαβόνα. Ακόμα κι αν υπάρχει το εμπόδιο της διαφορετικότητας στην ελληνική νομοθεσία, που ήταν και ο λόγος μη κύρωσής της από την Ελλάδα. Αλλά, ξέρει η κυβέρνηση από αυτά. Αλλωστε, με την καταστρατήγηση του Συντάγματος τίποτα δεν συγκρίνεται.

Η σύμβαση της Λισαβόνας υπεγράφη το 1997 και ετέθη σε ισχύ το 1999. Έχει κυρωθεί από τις περισσότερες ευρωπαϊκές χώρες, αλλά και άλλες που δεν είναι μέλη του Συμβουλίου της Ευρώπης αλλά της UNESCO. Η σύμβαση αποτελεί τη βάση και καθορίζει τα πρότυπα για τις διαδικασίες αναγνώρισης στον Ευρωπαϊκό Χώρο Ανώτατης Εκπαίδευσης (The European Recognition Manual for Higher Education Institutions, 2016:15). Αν και θεωρείται δεσμευτικό κείμενο είτε για τις εθνικές αρχές είτε για τα Ιδρύματα, το Συμβούλιο της Ευρώπης κάλεσε, τότε, το Συμβούλιο Παιδείας -μεταξύ άλλων- να μεταφέρει τις ευρωπαϊκές κατευθυντήριες γραμμές στις εθνικές και περιφερειακές πολιτικές με τον καθορισμό ειδικών στόχων και τη θέσπιση μέτρων, «λαμβάνοντας υπόψη τις εθνικές και περιφερειακές ιδιομορφίες». Η δε ευρωπαϊκή εμπειρία έδειξε ότι η σύμβαση εφαρμόστηκε σε επίπεδο Ιδρυμάτων παρά εθνικών αρχών.

Άλλωστε, η ίδια η ανακοίνωση που εξέδωσε το υπουργείο Παιδείας αναφέρει: «Η Ελλάδα, αν και κάλυπτε από την αρχή αρκετές από τις παραπάνω πρόνοιες, δεν μπορούσε να επικυρώσει τη Σύμβαση της Λισαβόνας λόγω περιορισμών που είχε υιοθετήσει στο θεσμικό πλαίσιο ακαδημαϊκής αναγνώρισης με τον Ν. 3328/2005 και οι οποίες βρίσκονταν σε αντίθεση με βασικές αρχές της Σύμβασης. Με τον Ν. 4957/2022, που ψηφίστηκε προσφάτως και, μεταξύ άλλων, επέφερε εκσυγχρονισμό των διαδικασιών του ΔΟΑΤΑΠ, ήδη άρθηκαν πολλά εμπόδια». Για να καταλήξει ότι «κύρια αλλαγή αποτελεί η υιοθέτηση της έννοιας των “ουσιωδών διαφορών”, όπως αυτή ορίζεται στη Σύμβαση της Λισαβόνας, αλλά και επιμέρους λεπτομερειών, όπως η απαίτηση που υπήρχε να έχει σπουδάσει κάποιος για τουλάχιστον τα δύο τελευταία χρόνια στο ίδρυμα απονομής του καταληκτικού τίτλου».

«Αλλαγή»

Με αυτόν τον τρόπο, επικεντρώνει την «αλλαγή» σε ό,τι αφορά «τη δυνατότητα διασύνδεσης ΑΕΙ διαφορετικών χωρών, την αναγνώριση σπουδών μεταξύ των ιδρυμάτων αυτών και την απόδοση πτυχίων σε φοιτητές που ξεκινούν τη φοίτησή τους σε ένα πανεπιστήμιο και την ολοκληρώνουν σε άλλο διαφορετικής χώρας». Όπερ σημαίνει, περαιτέρω άνοιγμα των αγγλόφωνων τμημάτων στα ελληνικά ΑΕΙ, υποβοήθηση των κολεγίων και αργότερα των ιδιωτικών Πανεπιστημίων. Αλλιώς, μετεγγραφές. «Στο μέτρο που θα πληρούνται ακαδημαϊκές ή άλλες προϋποθέσεις που θα έχουν εκ των προτέρων θέσει τα πανεπιστήμια υποδοχής». Τι προϋποθέσεις να τεθούν όταν η κυβέρνηση έχει αφαιρέσει κάθε δικλίδα ασφαλείας ως προς την ποιότητα και το κύρος των Ιδρυμάτων και των τίτλων σπουδών από τις (όποιες) χώρες προέλευσης; Εξάλλου, η κύρωση της Λισαβόνας φέρει πολλές ακόμα αλλαγές που έχουν προκαλέσει μεγάλη συζήτηση εδώ και πολλά χρόνια. Συζήτηση για την ισοτίμηση, για την αναγνώριση, για τον χρόνο φοίτησης που φέρουν τα ευρωπαϊκά πτυχία (3ετή που ζητούν ισοτίμηση με 4ετή) κ.ά.

Έτσι έγινε και με την Μπολόνια που στόχευε στον «Ενιαίο Ευρωπαϊκό Χώρο Ανώτατης Εκπαίδευσης» και τη «βελτίωση της διεθνούς ανταγωνιστικότητας του ευρωπαϊκού συστήματος Ανώτατης Εκπαίδευσης». Η μέχρι τότε αναγνώριση επαγγελματικών δικαιωμάτων ενισχύθηκε με την αναγνώριση των πτυχίων των κολεγίων, τα οποία με τους νόμους Κεραμέως (2019, 2020) διαθέτουν πλέον επαγγελματική ισοτιμία με τα πτυχία των ελληνικών ΑΕΙ, θεωρούνται τυπικό προσόν μόνιμου διορισμού και πρόσληψης αναπληρωτών στη δημόσια εκπαίδευση.

Πηγή: efsyn.gr