Στην αρχή νομίζαμε ότι ήταν μόνο τα κεράσια. Ταμπελάκια με 12 ευρώ το κιλό. Τιμές που έπεφταν ύστερα από εβδομάδες στα 9 και λίγο αργότερα στα 6 ευρώ, ακόμη και στις λαϊκές αγορές. «Ήταν κακή η σοδειά», το μόνιμο επιχείρημα. Και τι πειράζει, ας μη φάμε κεράσια. Καλοκαίρι είναι, θα αγοράσουμε άλλο φρούτο. Αλλά και τα ροδάκινα ανέβηκαν στα 2,50 ευρώ το κιλό και ίσα που φτάνει η αναλογία: ένας καρπός για κάθε μέλος της οικογένειας. Αλλά και τα σταφύλια αγγίζουν τα 3 ευρώ.

Κι ας μην αναφερθούμε στα οπωροκηπευτικά, στην ντομάτα που προσεγγίζει ακόμη και το 1,85 ευρώ το κιλό, τις πιπεριές με 2,45 ευρώ και τις σαλάτες, που καλό θα είναι να μάθουμε να ζούμε και χωρίς αυτές (δεν πειράζει, παίρνουμε σε χάπι τις βιταμίνες), αφού κι αυτές συναγωνίζονται τις τιμές του κρέατος. Στην περιφέρεια, η κατάσταση δεν είναι καλύτερη. Αλλωστε, πώς να φτάσεις εκεί όταν η τιμή της βενζίνης ξεπερνά τα 2 ευρώ!

Η κατάσταση με την ακρίβεια στα τρόφιμα έχει ξεφύγει. Η ΕΛΣΤΑΤ ομολογεί ότι η αύξηση των τιμών στα φρούτα ανήλθε σε 28,8% και η ευρωπαϊκή Στατιστική Υπηρεσία εμφανίζει την Ελλάδα ως τη χώρα με την υψηλότερη μηνιαία αύξηση τιμών, στο 24,5%, με τη δεύτερη χώρα, την Εσθονία, να έχει μακράν πιο... επιεικείς αυξήσεις που δεν ξεπερνούν το 7,2%.

Είναι ξεκάθαρο ότι όταν τα προϊόντα πωλούνται στον πάγκο σε πολλαπλάσια τιμή από την τιμή του παραγωγού κάτι σάπιο υπάρχει στην εφοδιαστική αλυσίδα. Είναι ο πληθωρισμός κερδών που ανάγκασε ακόμη και τον διοικητή της Τράπεζας της Ελλάδος να το παραδεχτεί, λέγοντας ότι οι τιμές υπερβαίνουν και τον ρυθμό του κόστους παραγωγής, ενώ τα περιθώρια κέρδους αυξάνονται.

Η κατάσταση αναμένεται να χειροτερεύσει ακόμη περισσότερο. Το προβλέπουν οι ελαιοπαραγωγοί, ενώ οι αρτοποιοί, που ζητούν την παρέμβαση της κυβέρνησης ώστε να καταγραφούν τώρα τα αποθέματα στις αποθήκες των χονδρεμπόρων, προδιαγράφουν ότι τον χειμώνα θα πούμε το ψωμί ψωμάκι.

Κι αυτά δεν είναι παρά μερικά από τα στοιχεία που αποδεικνύουν τη μεγάλη αντίφαση: όσο πιο κοντά έρχεται η ελληνική οικονομία στην περίφημη επενδυτική βαθμίδα τόσο πιο πολύ απειλείται ο επιούσιος του νοικοκυριού τής εργατικής και μεσαίου εισοδήματος οικογένειας.

Κι αυτό το στοιχειώδες, η επάρκεια του καθημερινού φαγητού σε μία χώρα ευλογημένη από τον πλούτο φυσικών προϊόντων, δεν μπορεί να προστατευτεί όταν στο δίλημμα «Με την αγορά ή με τη ρύθμιση;» η κυβέρνηση επιλέγει την ασυδοσία της πρώτης.

Ξαφνικά φέτος το καλοκαίρι, ακόμα και οι πιο ένθερμοι υποστηρικτές της ελεύθερης αγοράς, ανακάλυψαν ότι το αόρατο χέρι της είναι πιο μακρύ από όσο θα έπρεπε και ότι η άνοδος των τιμών δεν οφείλεται μόνο στον σιδηρούν νόμο της προσφοράς και της ζήτησης αλλά στις κερδοσκοπικές ορέξεις των επιχειρήσεων. Οι ψίθυροι για τον πληθωρισμό της απληστίας, το περιβόητο «greedflation», που είχαν ξεκινήσει από πέρυσι, δυνάμωσαν σταδιακά, μέχρι που έγιναν κραυγές στα χείλη θεσμικών εκπροσώπων του οικονομικού συστήματος.

Μετά την πρόεδρο της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας Κριστίν Λαγκάρντ, που έψεξε (με το γάντι) τις επιχειρήσεις ότι εν μέσω αβεβαιότητας και αναταράξεων στην αγορά βρήκαν την ευκαιρία να αυξήσουν τα περιθώρια κέρδους τους, το greedflation ανακάλυψε εκ των υστέρων ώς και ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης. Στην ίδια γραμμή ο Ελληνας κεντρικός τραπεζίτης Γιάννης Στουρνάρας παραδέχτηκε σε πρόσφατη συνέντευξή του στο κινέζικο ειδησεογραφικό μέσο CGTN ότι οι τιμές αυξάνονται πολύ ταχύτερα από τους μισθούς, αλλά υπερβαίνουν και τον ρυθμό αύξησης του κόστους παραγωγής, κάτι που όπως είπε σημαίνει ότι τα περιθώρια κέρδους έχουν αυξηθεί.

Απληστία

Όχι δεν «έπαθαν Μαρξ» όλοι οι παραπάνω, όπως είχε παρατηρήσει ο «Ελεύθερος Σκοπευτής» (EFSYN podcast, 30/6). Απλώς ψελλίζοντας κάτι για την επιχειρηματική απληστία, αποφεύγουν να μιλήσουν για χειροπιαστές λύσεις αντιμετώπισης του πληθωρισμού και της αύξησης κόστους ζωής. Επιμένουν στη θεωρία του «διπλού σπιράλ», ότι μια οριζόντια άνοδος των μισθών θα τροφοδοτήσει νέες πληθωριστικές αυξήσεις, εξαρτώντας τις όποιες λελογισμένες αυξήσεις με την αύξηση της παραγωγικότητας και του ΑΕΠ.

Την ίδια στιγμή, εν μέσω θέρους, πληθαίνουν όχι μόνο τα καμπανάκια για νέες αυξήσεις στη λιανική από Σεπτέμβρη σε βασικά είδη μαζικής κατανάλωσης, όπως το λάδι και το ψωμί, αλλά καταγράφονται οι πρώτες ανατιμητικές τάσεις τον Ιούλιο, με χαρακτηριστική περίπτωση τα καύσιμα. Η λιανική τιμή της αμόλυβδης βενζίνης αυξήθηκε σε ένα μήνα πάνω από 5,3%, με τις ανατιμήσεις να κλιμακώνονται έντονα την πρώτη εβδομάδα του Αυγούστου. Μάλιστα η Πανελλήνια Ομοσπονδία Πρατηριούχων Εμπόρων Καυσίμων εξέδωσε ανακοίνωση διευκρινίζοντας ότι οι τιμές στην αντλία ακολουθούν με χρονοκαθυστέρηση τις διυλιστηριακές τιμές, αντικρούοντας τις κατηγορίες ότι ο κλάδος τους ευθύνεται για το ράλι στα καύσιμα.

Σε αναμμένα κάρβουνα κάθονται και οι αρτοποιοί, καθώς ενημερώθηκαν από την αλευροβιομηχανία ότι τις επόμενες ημέρες επίκεινται αυξήσεις στις τιμές χονδρικής των αλεύρων από 7-10%. «Θεωρούμε την αύξηση αδικαιολόγητη και πολύ βιαστική, γιατί αποθέματα σιτηρών υπάρχουν στις αποθήκες των αλευροβιομηχάνων», λέει στην «Εφ.Συν.» ο Μιχάλης Μούσιος, πρόεδρος της Ομοσπονδίας Αρτοποιών Ελλάδος. «Αυτό που βλέπουμε σήμερα είναι η ανοδική τάση στα χρηματιστήρια, λόγω της αποχής της Ρωσίας από τη συμφωνία για τα σιτηρά της Ουκρανίας. Δεν έχουν υπογραφεί ακόμα από την αλευροβιομηχανία συμβόλαια με αυξημένες τιμές ώστε να δικαιολογούν τις αυξήσεις στα τιμολόγια χονδρικής», συμπληρώνει, τονίζοντας ότι «ως αρτοποιοί κρατούμε στάση αναμονής και ζητάμε άμεση παρέμβαση της πολιτείας, με καταγραφή των αποθεμάτων στις αποθήκες των χονδρεμπόρων».

Πάνω από 10 ευρώ

Υψηλές αναμένονται οι ανατιμήσεις και στο ελαιόλαδο, με τα πρώτα δείγματα να καταγράφονται τον Ιούλιο. «Τα νέα συμβόλαια τιμών παραγωγού προσεγγίζουν τα 8,40 ευρώ το λίτρο σε ορισμένες περιοχές της Κρήτης και της Πελοποννήσου», λέει στην «Εφ.Συν.» ο Βασίλης Στεφανόπουλος, τυποποιητής ελαιόλαδου στην Αττική. «Ηδη στο ράφι το επώνυμο ελαιόλαδο αγγίζει τα 10 ευρώ το λίτρο, από τα αποθέματα που έχουν λιανέμποροι. Οταν τις επόμενες ημέρες παραλάβουν το νέο στοκ, οι τιμές θα αυξηθούν απότομα», συμπληρώνει.

Ο ίδιος προειδοποιεί ότι η κατάσταση θα επιδεινωθεί τον χειμώνα, αφού η νέα παραγωγή του ελαιόλαδου αναμένεται μειωμένη από 25%-30%, εξαιτίας των αντίξοων καιρικών συνθηκών. «Αυτός που θα βγάλει λάδι πρώιμα, π.χ. τον Νοέμβριο, δεν θα το πουλήσει γιατί θα θεωρήσει ότι η τιμή θα ακριβύνει κι άλλο. Η εκτίμησή μου είναι ότι η τιμή χονδρικής το φθινόπωρο θα ξεπεράσει σίγουρα τα 9 ευρώ».

Οι αυξήσεις σε τιμές παραγωγού στο λάδι κυμαίνονται από 70% έως και πάνω από 100%. Για παράδειγμα, σύμφωνα με το δελτίο τιμών του Συνδέσμου Ελαιοκομικών Δήμου Κρήτης (sedik.gr), η τιμή που είχε κατοχυρώσει πέρυσι τον Σεπτέμβριο ο Αγροτικός Συνεταιρισμός Ζάκρου Σητείας ήταν στα 4,06 ευρώ το λίτρο, ενώ φέτος τον Αύγουστο η τιμή έχει σκαρφαλώσει στα 8,36 ευρώ το λίτρο (αύξηση 106%).

ΠΗΓΗ: Εφσυν