Ο Δραπανι- φόρος επιλέγει μια ενδεκάδα από τα κορυφαία ζεϊμπέκικα.
1.Της Γερακίνας γιος
Τραγούδι των Βασίλης Τσιτσάνης, Κώστας Βίρβος, και Στέλιος Καζαντζίδης
Στίχοι
Ούτε στρώμα να πλαγιάσω,
ούτε φως για να διαβάσω
το γλυκό σου γράμμα
ωχ, μανούλα μου
καλοκαίρι κι είναι κρύο
ένα μέτρο επί δύο
είναι το κελί μου,
ωχ, μανούλα μου
Μα εγώ δε ζω γονατιστός
είμαι της γερακίνας γιος
τι κι αν μ’ ανοίγουνε πληγές
εγώ αντέχω τις φωτιές
Μάνα μη λυπάσαι,
Μάνα μη με κλαις
Ένα ρούχο ματωμένο
στρώνω για να ξαποσταίνω
στο υγρό τσιμέντο
ωχ, μανούλα μου
Στο κελί το διπλανό μου
φέραν κάποιον αδελφό μου
πόσα θα τραβήξει
ωχ, μανούλα μου…
O Κώστας Βίρβος ολοκλήρωσε τους στίχους του τραγουδιού, εμπνευσμένος από τα πρόσφατα, τότε, γεγονότα της δικτατορίας και τα κρατητήρια της ΕΑΤ – ΕΣΑ. Εκεί που οι πολιτικοί αντίπαλοι της χούντας βασανίζονταν, όπως οι αντιστασιακοί στη ναζιστική Κατοχή. Ανάμεσά τους κι ο Βίρβος, που οδηγήθηκε στα κρατητήρια μετά από βασανιστήρια, επειδή, ως μέλος της ΕΠΟΝ, συνελήφθη να γράφει αντιστασιακά μηνύματα στους τοίχους. Διαβάζοντας τους στίχους, ο Βασίλης Τσιτσάνης συγκλονίστηκε κι έγραψε αυτή την εξαίσια μουσική.
Το «Της γερακίνας γιος» γνώρισε αρκετές δισκογραφικές επανεκτελέσεις, ανάμεσα στις οποίες κι αυτή με τον Στέλιο Καζαντζίδη και την Πίτσα Παπαδοπούλου στα σεκόντα, το 1996, που σηματοδότησε τη διαδρομή του τραγουδιού στον χρόνο. Το ηχογράφησαν επίσης η Γλυκερία (σε δυο εκτελέσεις), ο Μανώλης Μητσιάς, ο Λάκης Χαλκιάς, η Πόλυ Πάνου, ο Σταμάτης Κόκοτας, η Αθηναϊκή Κομπανία, ο Γιώργος Μαργαρίτης, ο Ζαφείρης Μελάς και άλλοι.
- Στο 13 το κελί
Καλλιτέχνης: Μενιδιάτης Μιχάλης
Συνθέτης: Λαύκας Γιώργος
Στιχουργός: Κάπαρης Νίκος
Είδος μουσικής: Ελληνικό λαικό
Θεματολογία: Φυλακή
Έτος Κυκλοφορίας: 1972
Στο 13 το κελί είμαι φυλακισμένος
από τον κόσμο μακριά μόνος και ξεχασμένος
με ξέχασαν, με ξέχασαν οι συγγενείς κι οι φίλοι,
στο 13 το κελί θα σβήσει ένα καντήλι.
Κανείς δεν ήρθε να με δει
στο σκοτεινό κελί μου
μόνο τον Χάρο καρτερώ
να πάρει την ψυχή μου.
- Τσιγγάνας γάλα
Καλλιτέχνης: Αγγελόπουλος Μανώλης
Άλμπουμ: Μας χωρίζει η ζωή
Συνθέτης: Καμπουρίδης Θεόδωρος
Στιχουργός: Σπυρόπουλος Ανδρέας
Είδος μουσικής: Ελληνικό λαικό
Θεματολογία: Ζωής
Έτος Κυκλοφορίας: 1982
Εμένα με έθρεψε
τσιγγάνας γάλα
και είμαι ελεύθερος
σαν τα πουλιά
Εγώ γεννήθηκα πάνω στο χώμα
στης γης κοιμήθηκα την αγκαλιά
Φτερά του έρωτα
είχα για στρώμα και με νανούριζαν
γλυκά βιολιά
Εμένα με έθρεψε
τσιγγάνας γάλα
και είμαι ελεύθερος
σαν τα πουλιά
- Στο άδειο μου πακέτο
Καλλιτέχνης: Νικολάου Φίλιππος
Άλμπουμ: Η Προδοσία - Νικολάου Φίλιππος
Συνθέτης: Παπαδημητρίου Αλέξης
Στιχουργός: Μωραΐτη Μαρί
Είδος μουσικής: Λαικό
Θεματολογία: Αγάπη Περιθώριο Φυγή
Έτος Κυκλοφορίας: 1988
Στο άδειο μου πακέτο απόψε μπήκες
δεν ξέρω τι ζητάς και αν το βρήκες
αχ να ‘σουνα τσιγάρο τελευταίο
γουλιά γουλιά μαζί σου να τα λέω
Μα τι να πω
που ‘μαι στεγνός από ψιλά και από παρέα
και σ’ αγαπώ
γιατί είσαι άπιαστη σαν όλα τα ωραία
Τι να σου πω
άδειο βαγόνι το μυαλό μου αραγμένο
το σ’ αγαπώ
πάνω στου μπράτσου μου χαράζω την πληγή
Και δεν μπορώ
να μη σε δω ούτε να μη σε περιμένω
ούτε μπορείς ν’ ακολουθήσεις
τη δική μου τη φυγή
Δεν ξέρω λόγια όμορφα να δίνω
κι αν τα ‘θελες σε μένα μην τα ψάξεις
εδώ που είμαι άσε με να μείνω
χωρίς να προσπαθήσεις να μ’ αλλάξεις
Μα τι να πω
στο περιθώριο που ζω φυλακισμένος
το σ’ αγαπώ
μοιάζει με λέξη που τη λέει μεθυσμένος
Τι να σου πω
άδειο βαγόνι το μυαλό μου αραγμένο
το σ’ αγαπώ
πάνω στου μπράτσου μου χαράζω την πληγή
Και δεν μπορώ
να μη σε δω ούτε να μη σε περιμένω
ούτε μπορείς ν’ ακολουθήσεις
τη δική μου τη φυγή
- Ήλιε μου σε παρακαλώ
Ένας από τους συνεργάτες του Λοΐζου και εξαίρετος μουσικός, ο Κώστας Γανωσέλης, καταθέτει μια ενδιαφέρουσα μουσικολογική ανάλυση, σχετικά με το τραγούδι:
“Το «Ήλιε μου σε παρακαλώ» είναι ένα σπάνιο τραγούδι από κάθε άποψη. Αργό σαν βυζαντινό ξεκινά χωρίς ρυθμό μόνο μ' ένα ίσο που κρατάνε οι μουσικοί... μάλλον κινείται σε τρεις δρόμους από φυσικό μινόρε ή αλλιώς αιολική κλίμακα αλλάζει σε καρτσιγιάρ και παρακολουθεί τον αρχαίο δωρικό δρόμο, μετά γυρνάει σε ουσάκ... Δεν νομίζω ότι πετυχαίνεται κάτι ανάλογο συνειδητά. Ο Λοΐζος είχε ταλέντο αλλά πέρα από αυτό είχε τις μουσικές μνήμες του από την Αλεξάνδρεια, όπου άκουγε μουσικές με την ανάπτυξη που τους κάνουν οι Άραβες και όχι τη συγκερασμένη εκδοχή με τις δώδεκα νότες που ακούμε εμείς εδώ”.
Τραγούδι: Γιώργος Νταλάρας
Στίχοι
Τα πουλιά τα βρίσκει ο χάρος στο φτερό
τα ελάφια όταν σκύβουν για νερό
μα εμένα που 'μαι δέντρο μες τη γη
με ξεριζώνει κάθε χαραυγή
Ήλιε μου σε παρακαλώ
πες τους χαροκαμένους
να κλαιν στης πίκρας το γιαλό
για μας τους προδομένους
Σαν φονιάς τη μαύρη νύχτα ξαγρυπνώ
πίνω δάκρυ πίνω πρόστυχο καπνό
με μαχαίρια στην καρδιά μου δεν μπορώ
να τραγουδήσω και να καρτερώ
Ήλιε μου σε παρακαλώ
πες τους χαροκαμένους
να κλαιν στης πίκρας το γιαλό
για μας τους προδομένους
- Βρέχει φωτιά στη στράτα μου
Σύνθεση: Μίμης Πλέσσας / Στίχοι: Λευτέρης Παπαδόπουλος
Πρώτη Εκτέλεση: Στράτος Διονυσίου
Βρέχει φωτιά στη στράτα μου
φωτιά που μ’ έχει κάψει
Για τα φτωχά τα νιάτα μου
κανένας δε θα κλάψει
Η ζωή, η ζωή εδώ τελειώνει
σβήνει το καντήλι μου
κι η ψυχή, η ψυχή σαν χελιδόνι
φεύγει απ’ τα χείλη μου
Κύμα πικρό στην πλώρη μου
και τα πανιά σκισμένα
Ούτε αδελφός αγόρι μου
δε νοιάστηκε για σένα
Η ζωή, η ζωή εδώ τελειώνει
σβήνει το καντήλι μου
κι η ψυχή, η ψυχή σαν χελιδόνι
φεύγει απ’ τα χείλη μου
- Ρόζα
Μητροπάνος Δημήτρης
Μουσική/Στίχοι: Μικρούτσικος Θάνος/Αλκαίος Άλκης
Στίχοι
Τα χείλη μου ξερά και διψασμένα
Γυρεύουνε στην άσφαλτο νερό
Περνάνε δίπλα μου τα τροχοφόρα
Και 'συ μου λες μας περιμένει η μπόρα
Και με τραβάς σε καμπαρέ υγρό
Βαδίζουμε μαζί στον ίδιο δρόμο
Μα τα κελιά μας είναι χωριστά
Σε πολιτεία μαγική γυρνάμε
Δε θέλω πια να μάθω τι ζητάμε
Φτάνει να μου χαρίσεις δυο φιλιά
Με παίζεις στη ρουλέτα και με χάνεις
Σε ένα παραμύθι εφιαλτικό
Φωνή εντόμου τώρα είν' η φωνή μου
Φυτό αναρριχώμενο η ζωή μου
Με κόβεις και με ρίχνεις στο κενό
Πώς η ανάγκη γίνεται ιστορία
Πώς η ιστορία γίνεται σιωπή
Τι με κοιτάζεις Ρόζα μουδιασμένο;
Συγχώρα με που δεν καταλαβαίνω
Τι λένε τα κομπιούτερς κι οι αριθμοί
Αγάπη μου από κάρβουνο και θειάφι
Πώς σ' έχει αλλάξει έτσι ο καιρός
Περνάνε πάνω μας τα τροχοφόρα
Και 'γω μες στην ομίχλη και τη μπόρα
Κοιμάμαι στο πλευρό σου νηστικός
Πώς η ανάγκη γίνεται ιστορία
Πώς η ιστορία γίνεται σιωπή
Τι με κοιτάζεις Ρόζα μουδιασμένο
Συγχώρα με που δεν καταλαβαίνω
Τι λένε τα κομπιούτερς κι οι αριθμοί
- Δεν θα ξαναγαπήσω (Θεέ μου τη δεύτερη φορά)
Καζαντζίδης Στέλιος
Μουσική/Στίχοι: Λοΐζος Μάνος/Παπαδόπουλος Λευτέρης
Στίχοι
Το μερτικό μου απ' τη χαρά
μου το 'χουν πάρει άλλοι
γιατί είχα χέρια καθαρά
και μια καρδιά μεγάλη
Θεέ μου τη δεύτερη φορά
που θα 'ρθω για να ζήσω
όσο η καρδιά κι αν λαχταρά
δε θα ξαν' αγαπήσω
Σαν θαλασσόδαρτο σκαρί
σαν βράχος ρημαγμένος
ήρθα σαν ξένος στη ζωή
και ξαναφεύγω ξένος
Θεέ μου τη δεύτερη φορά
που θα 'ρθω για να ζήσω
όσο η καρδιά κι αν λαχταρά
δε θα ξαν' αγαπήσω
9 Βραδιάζει
Καζαντζίδης Στέλιος
Μουσική/Στίχοι: Νικολόπουλος Χρήστος/Τσώτου Σώτια
Στίχοι
Βραδιάζει πάλι σήμερα βραδιάζει
κι έρχεται η ώρα η δικιά μου
Αυτή που σαν πουκάμισο ταιριάζει
με τη μελαγχολία στη καρδιά μου, βραδιάζει
Παιδί της νύχτας μια ζωή δε το αντέχω το πρωί
με τους κυρίους στα κασμίρια τους σφιγμένους
Εγώ τη νύχτα μόνο ζω μαζί με κείνους π' αγαπώ
με τους παράνομους και τους αδικημένους
Βραδιάζει πάλι σήμερα βραδιάζει
και τότε το τραγούδι σιγοπιάνω
Σαν μάνα το σκοτάδι μ' αγκαλιάζει
μια τέτοια ώρα θέλω να πεθάνω, βραδιάζει
Παιδί της νύχτας μια ζωή δε το αντέχω το πρωί
με τους κυρίους στα κασμίρια τους σφιγμένους
Εγώ τη νύχτα μόνο ζω μαζί με κείνους π' αγαπώ
με τους παράνομους και τους αδικημένους
- Σανίδι σάπιο πάτησα
Ζαγοραίος Σπύρος
Μουσική/Στίχοι: Κλουβάτος Γεράσιμος/Βασιλειάδης Χαράλαμπος
Δεν κράτησα δεν κράτησα
στη ζάλη επαραστράτησα
Σανίδι σάπιο πάτησα
γι’ αυτό και παραστράτησα
Ζαλίστηκα ζαλίστηκα
μια νύκτα παρασύρθηκα
πως δεν το συλλογίστηκα
και σε γκρεμό γκρεμίστηκα
Θαμπώθηκα θαμπώθηκα
και μόνος παραδόθηκα
σε μιαν αγάπη δόθηκα
αγάπησα προδόθηκα
- Παραπονεμένα λόγια
Νταλάρας Γιώργος
Μουσική/Στίχοι: Μαρκόπουλος Γιάννης/Ελευθερίου Μάνος
Στης ανάγκης τα θρανία
και στης φτώχειας το σχολειό
μάθαμε την κοινωνία
και τον πόνο τον παλιό
Παραπονεμένα λόγια
έχουν τα τραγούδια μας
γιατί τ’ άδικο το ζούμε
μέσα από την κούνια μας
Το σεργιάνι μας στον κόσμο
ήταν δέκα μέτρα γης
όσο πιάνει ένα σπίτι
και ο τοίχος μιας αυλής
Παραπονεμένα λόγια
έχουν τα τραγούδια μας
γιατί τ’ άδικο το ζούμε
μέσα από την κούνια μας
