‘Έχεις πιάσει πάτο. Αν δεν είχες τη βοήθεια των γονέων σου δεν θα τα έβγαζες πέρα. Και ρε διάολε είσαι 45. Αμέσως όμως νιώθεις τύψεις. Εκείνος που τον αποκαλούν «φάρο του έθνους» και να έχει σκοτεινιάσει έτσι; Όμως το «δάσκαλος φτωχός, αμόρφωτος λαός» δεν σε αφήνει σε ησυχία. Αντιστάθηκες όσο μπορούσες. Τελικά μπαίνεις στον πειρασμό να το ψάξεις. Έτσι αντιμετωπίζονται οι εκπαιδευτικοί ανά τον κόσμο ή είναι μόνο ελληνικό το φαινόμενο;

Σε σχέση με τους μισθούς στην Ε.Ε.

Ανατρέχεις στα επίσημα στοιχεία για τους μισθούς των εκπαιδευτικών του Ευρωπαϊκού Δικτύου Ευρυδίκη. Δεν εκπλήσσεσαι, οι Έλληνες εκπαιδευτικοί φιγουράρουν στις τελευταίες θέσεις. Ο βασικός μισθός τους είναι περίπου ο μισός από τον μέσο όρο των βασικών μισθών των υπόλοιπων κρατών της Ε.Ε.

Σε σχέση με την αγοραστική αξία στην Ε.Ε.

Ναι αλλά μήπως στη χώρα μας αυτά τα λίγα με τα οποία αμείβεσαι έχουν μεγαλύτερη αγοραστική αξία σε σχέση με τις άλλες χώρες; Μπαίνεις στα ppp index by country της Eurostat για το 2023. Το μάτι σου κατεβαίνει με αγωνία τον κατάλογο με την αγοραστική αξία ανά χώρα. Κοντεύεις να φτάσεις στο τέλος αλλά η Ελλάδα είναι άφαντη. Και ξαφνικά τη βλέπεις. Στην προτελευταία θέση ακολουθούμενη μόνο από τη Βουλγαρία. Μένεις άναυδος. Χρειάζεσαι λίγο χρόνο για να το χωνέψεις. Οι αμοιβές σου, δεν φτάνει που είναι πολύ λιγότερες από την συντριπτική πλειοψηφία των Ευρωπαίων συναδέλφων σου αλλά και επιπλέον έχουν πολύ μικρότερη αγοραστική αξία. Με άλλα λόγια, παίρνεις λίγα που αξίζουν ακόμα λιγότερο. 

Σε σχέση με τους άλλους μισθούς στη χώρα σου

Επιστρατεύεις όσες εκλογικεύσεις μπορείς, όσους αμυντικούς σου μηχανισμούς σού βρίσκονται πρόχειροι, προκειμένου να το σώσεις. Είσαι σίγουρος πως οι συλλογισμοί σου έχουν λογικά άλματα. Κάτι πρέπει να σου διαφεύγει. Μία σκέψη περνάει από το μυαλό σου και γραπώνεσαι από αυτή, κάτι σαν τελευταία ευκαιρία. Ναι ρε πως δεν το είχες σκεφτεί νωρίτερα: Μήπως για τα οικονομικά δεδομένα της Ελλάδας οι αμοιβές σου είναι μία χαρά; Ναι ρε αυτό είναι, πρέπει να συγκρίνεις το μισθό σου με το μισθό των άλλων Ελλήνων. Ψάχνεις τα επίσημα στοιχεία για το Κατά Κεφαλήν Εισόδημα για την Ελλάδα και διαβάζεις εμβρόντητος ότι είναι περίπου 18.000 ευρώ μεικτά. Κάθεσαι σαν σακί στην καρέκλα. Πρόσφατα είχες δει ότι ο βασικός μισθός των εκπαιδευτικών για το 2024 είναι 1162 ευρώ μεικτά. 

Ναι αλλά κάθεσαι 2 μήνες το καλοκαίρι

Κάνεις μία τελευταία απέλπιδα προσπάθεια να το σώσεις, να εξωραΐσεις κάπως τα πράγματα. Η εικόνα του καλοκαιριού μοιάζει σαν κάποιος να σου πέταξε σχοινί την ώρα που βούλιαζες στην κινούμενη άμμο. Ναι ρε, αυτό είναι μία παρηγοριά. Έχουμε 2 μήνες θερινές διακοπές. Να μην τα ισοπεδώνουμε όλα. Από αυτή την άποψη είμαστε προνομιούχοι σε σχέση με τις άλλες χώρες. Και κάνεις το λάθος να το ψάξεις για να το επαληθεύσεις. Βρίσκεις τα στοιχεία της μελέτης του ΚΕΜΕΤΕ για τους εκπαιδευτικούς της Ε.Ε. και μένεις ενεός και κεχηνότας. Οι Έλληνες εκπαιδευτικοί εργάζονται 35 εβδομάδες κάθε εκπαιδευτικό έτος που είναι περίπου ίσο με το μέσο όρο όλων των Ευρωπαίων εκπαιδευτικών. Τζίφος. Δεν σώζεται με τίποτα.    

Τι την ήθελες την έρευνα;

Τι την ήθελες την έρευνα; Αρχίζεις να βουλιάζεις στις σκέψεις σου και αυτό δεν είναι καλό. Εντάξει σκέφτεσαι ήρθε η χρεωκοπία της χώρας πριν από 15 περίπου χρόνια, ήρθανε και τα μνημόνια. Έπρεπε να παρθούν μέτρα λιτότητας μάς είπαν. Οι αμοιβές μας συνολικά μειώθηκαν γύρω στο 45%. Και με αύξηση ωραρίου εργασίας παρακαλώ. Τα δώρα και τα επιδόματα εξαφανίστηκαν. Αλλά εδώ και 5 χρόνια περίπου οι πολιτικοί πανηγύρισαν ότι η χώρα βγήκε από τα μνημόνια και είναι σε φουλ ανάπτυξη. Όλα επανήλθαν στις πρότερες  τους διαστάσεις εκτός από τις αμοιβές που παρέμειναν μνημονιακές. Μας έλεγαν τότε να βάλουμε πλάτη αλλά ενώ στην πραγματικότητα εννοούσαν πως μας γυρίζουνε την δική τους πλάτη. Μία για πάντα. Τώρα εκείνη η περίφημη αύξηση στο μισθό που ανακοινώθηκε στην αρχή του έτους εκ στόματος πρωθυπουργού, 40 ευρώ το μήνα, σε κάνει να νιώθεις τιποτένιος.

Και όταν νιώθεις έτσι αρχίζεις να γίνεσαι πικρόχολος και γκρινιάρης και κάνεις σκέψεις που δεν θα έπρεπε να κάνεις. Σαν και αυτή: 150 εκατομμύρια ευρώ περίπου ήταν το κονδύλι που δόθηκε πρόσφατα για τους διαδραστικούς πίνακες σε όλα τα σχολεία της χώρας. Όχι ότι δεν έπρεπε, έπρεπε, αλλά να σε πιάνει το παράπονο. Τελικά μόνο σε μηχανήματα αξίζει να επενδύει κάποιος όσον αφορά την Παιδεία;

Τελευταία πράξη: Ενοχές

Βλέπεις στο λένε και στο ξαναλένε και στο τέλος το πίστεψες και εσύ πως δεν κάνεις ένα απλό επάγγελμα αλλά λειτούργημα. Έτσι ώστε να νιώθεις ενοχές κάθε φορά που θα ενδιαφέρεσαι για τα εισοδήματά σου. Και ενώ η εικόνα του οσιομάρτυρα εκπαιδευτικού που θυσιάζεται για να μάθουν γράμματα τα ελληνόπουλα ξέρεις πως καλλιεργείται εκ του πονηρού, δυστυχώς τσιμπάς. Ευτυχώς έρχονται και σε σώζουν τα λόγια του David Graeber (βρετανός καθηγητής Κοινωνικής Ανθρωπολογίας στο London School of Economics) σχετικά με τους λόγους που οι εκπαιδευτικοί δεν επιτρέπεται ούτε καν να ομιλούν για οικονομική αξιοπρέπεια: «Αυτή είναι και η παράξενη ιδιοφυΐα των καθοδηγητών της κοινωνίας μας. Να διασφαλίζει ότι η οργή του κόσμου θα κατευθύνεται εναντίον όσων ασκούν επαγγέλματα με νόημα και ουσία, εναντίον όσων η δουλειά έχει έναν ξεκάθαρο και αδιαμφισβήτητο κοινωνικό ρόλο να διατελέσει. Ακριβώς σε αυτή την κοινωνία φαίνεται να επικρατεί η αντίληψη ότι όσο πιο επωφελής είναι για τους άλλους η δουλειά ενός ανθρώπου, τόσο δεν θα πρέπει να πληρώνεται γι' αυτή».

Η υπεραξία που τσεπώνει το κράτος από τους εκπαιδευτικούς

Για ένα πράγμα είσαι σίγουρος: Έχει δίκιο εκείνος ο Μαρξ που μίλαγε για την υπεραξία. Οι εργοδότες έλεγε αμείβουν τους εργαζόμενους πολύ λιγότερο από αυτά που κερδίζουν από αυτούς και βάζουνε στην τσέπη τους την διαφορά. Καλύτερη εφαρμογή της υπεραξίας δεν θα βρει από αυτή στους εκπαιδευτικούς. Και η υπεραξία που καρπώνονται οι κυβερνήσεις όσον αφορά τους εκπαιδευτικούς δεν είναι άλλη από το φιλότιμο και την αγάπη τους για τη δουλειά τους. Ξέρουν καλά πως αυτό δεν αλλάζει με τίποτα. Ότι στην περίπτωση των εκπαιδευτικών το «no money, no honey» δεν ισχύει. Έτσι εξηγείται γιατί οι περισσότεροι Έλληνες πολιτικοί, παρά το γεγονός πως είναι ορκισμένοι εχθροί της δημόσιας παιδείας και των λειτουργών της, δηλώνουν συχνά πως το σχολείο στη χώρα μας στέκεται όρθιο χάρη στο φιλότιμο και το μεράκι των εκπαιδευτικών. Είναι σαν τον εργοδότη που ευχαριστεί τους υπαλλήλους του για την υπεραξία τους που βάζει στην τσέπη του. Αυτό που πραγματικά εννοούν είναι το εξής: «Επειδή από εμάς μην περιμένετε ούτε ευρώ παραπάνω για την παιδεία, ευχαριστούμε πάρα πολύ τους εκπαιδευτικούς μας για την απλήρωτη εργασία που μας προσφέρουν».